Cahier 9 – Cultureel competente beroepsuitoefening arbeidsdeskundigen
Bijlage 5 Schema interculturele competenties

Competenties

Basiscompetenties

Vakspecifieke competenties

Basiscompetenties

Jeugdzorg

Zorg

Re-integratie

Referentiekader in beeld brengen

Kennis van

• Eigen cultuur, normen en waarden

• Cultuur klanten en normen en waarden

• Klantverwachtingen

• Specifieke thema’s en hulpvragen

• Verschillen in opvatting over gedrag

• Verschil in opvatting wie waarvoor verantwoordelijk is

• Ziekten die vaker voorkomen bij migranten

• Invloed cultuur op ziektegedrag en -beleving

• Psychosociale, sociaal-culturele en medische factoren

• Ziekmakers op de werkvloer

• Werksituatie migrant

Houding

• Open, nieuwsgierig, empathisch

• Onbevooroordeeld

• Sensitief

Als bij basiscompetentie

Als bij basiscompetentie

Als bij basiscompetentie

Vaardigheden

• Bewust van eigen culturele bril

• Bewerkstelligen van aansluiting

• Vermijden van generalisatie

• Betrekken van de sociale omgeving

• Verwerken van verschillen in normen, waarden en wereldbeeld in de interventie

Vermijden van stereotypering

Als bij basiscompetentie

Omgaan met barrières in communicatie

Kennis van

• Effect van verschillen op communicatie

• Andere omgangsregels

• Communicatiestijlen

Als bij basiscompetentie

Verschil in verwachtingen (symmetrische of asymmetrische relatie)

Effecten van (ervaren van) machtsafstand

Houding

• Bewustzijn van communicatie als randvoorwaarde

• Respectvol, open, aandachtig, betrokken

• Geduldig en luisterend

Als bij basiscompetentie

Als bij basiscompetentie

• Culturele empathie

• Open-mindedness

• Sociaal initiatief

• Emotionele stabiliteit

• Flexibiliteit

Vaardigheden

• Aanpassen taalgebruik

• Kunnen inzetten van hulpmiddelen

Als bij basiscompetentie

Als bij basiscompetenties + voeren van driehoeksgesprek

• Extra checken op wat wordt gezegd en wat wordt bedoeld

Competenties

Basiscompetenties

Vakspecifieke competenties

Basiscompetenties

Jeugdzorg

Zorg

Re-integratie

Interculturele vertrouwensrelatie opbouwen

Kennis van

• Vertrouwen = randvoorwaarde

• Effect van machtsverschillen

Als bij basiscompetentie

Als bij basiscompetentie

• Belang van aansluiting

• Klachtengeschiedenis

• Uitleggen systeem van verzuim en re-integratie

Houding

• Open en respectvol

• Vermijden van generalisatie en labels

• Geduldig

Als bij basiscompetentie

Als bij basiscompetentie

Als bij basiscompetentie

Vaardigheden

• Communicatieve vaardigheden

• Outreachend werken

• Brede benadering

Als bij basiscompetentie

• Luisteren

• Geduld

• Toelichten (in plaats van mededelen)

Intercultureel samenwerken

Kennis van

• Verschillende benaderingswijzen

• Rol en effecten van discriminatie

Opvoedstijlen, socialisatiepatronen

Voorlichting over het ‘Nederlandse systeem’, verwachtingen en rolverdeling

Belang van aansluiting

Houding

• Open voor verschillen

• Accepteren anders zijn

Expliciteren van doelstellingen

Open voor traditionele hulpverlening

Als bij basiscompetentie

Vaardigheden

• Brede benadering

• Maatwerk

• Outreachend werken

• Verbinding aangaan met kind én ouders

Als bij basiscompetentie

Als bij basiscompetentie + ‘Meebewegen’

Werkzame strategieën voor het omgaan met culturele verschillen

• Kruispuntdenken

• Gespreksvoering aan de hand van het TOPOI-model

• Cultureel interview

• Interculturele gespreksvoering

• Inzetten van ‘hulpmiddelen’

• Aangepaste medisch-inhoudelijke richtlijnen

• Cognitieve gedragsmatige interventie

• Cultureel interview

• Brede (divergerende) benadering: betrekken van context en sociale omgeving