Arbeidsdeskundig Kennis Centrum (AKC)
De uniforme loonwaardebepaling, zoals in deze gids beschreven, dient primair voor de vaststelling van loonkostensubsidie in het kader van de Participatiewet en voor de vaststelling van loondispensatie in het kader van de Wajong. Hieronder geven we een toelichting op beide instrumenten. In bijlage 6 zijn de verschillende wijzen van berekenen bij loonkostensubsidie en loondispenstatie nader uitgewerkt.
Hieronder staat artikel 3 ‘Vaststelling van de Loonwaarde’ van het besluit Loonkostensubsidie Participatiewet 2021:
Vaststelling van de loonwaarde
De loonwaarde van de werknemer wordt vastgesteld op grond van de feitelijke werkzaamheden op de werkplek van de werknemer bij de werkgever, met inbreng van de werknemer en de werkgever die voornemens is een dienstbetrekking aan te gaan dan wel een dienstbetrekking is aangegaan met de werknemer, en bedraagt de som van de arbeidsprestaties per hoofdtaak, bedoeld in artikel 5, rekenkundig afgerond op hele procenten.
Het college stelt de loonwaarde met inachtneming van het bij of krachtens deze paragraaf gestelde schriftelijk vast op grond van het rapport, bedoeld in het derde lid, onderdeel d.
De loonwaardedeskundige:
bepaalt de normfunctie;
stelt de arbeidsprestaties per hoofdtaak vast;
berekent de som van de arbeidsprestaties op de wijze bepaald in het eerste lid;
legt zijn bevindingen, nadat hij de werknemer en de werkgever die voornemens is een dienstbetrekking aan te gaan dan wel een dienstbetrekking is aangegaan met de werknemer in staat heeft gesteld hun zienswijze kenbaar te maken, vast in een rapport dat voldoet aan bij ministeriële regeling te stellen regels.
Het college draagt er zorg voor dat de loonwaardedeskundige aan de krachtens artikel 6 gestelde kwaliteitseisen voldoet en in voldoende mate onafhankelijk functioneert.
Loonkostensubsidie
Loonkostensubsidie is bedoeld voor mensen uit de doelgroep van de Participatiewet, die niet in staat zijn om met voltijdse arbeid het wettelijk minimumloon te verdienen.
De werknemer ontvangt zijn rechtens geldende loon. De werkgever ontvangt van de gemeente compensatie voor de verminderde arbeidsprestatie van de werknemer in de vorm van loonkostensubsidie.
In de Participatiewet is loonwaarde gedefinieerd (art. 6, eerste lid onder g) als een vastgesteld percentage van het wettelijk minimumloon voor de […] verrichte arbeid in een functie naar evenredigheid van de arbeidsprestatie in die functie van een gemiddelde werknemer met een soortgelijke opleiding en ervaring […].
De loonkostensubsidie bedraagt het verschil tussen 100% van het wettelijk minimumloon en de loonwaarde, vermenigvuldigd met de deeltijdfactor en is wettelijk gemaximeerd op 70% van het geldende Wettelijk Minimum (jeugd)Loon1.
Loondispensatie
Loondispensatie is bedoeld voor mensen met arbeidsvermogen, die behoren tot de doelgroep Wajong. Het gaat om mensen met duidelijk verminderde arbeidsprestatie, zoals bedoeld in de artikelen 2:20 en 3:63 van de Wet Wajong. Uitgangspunt is dat de prestatie een geldelijke beloning rechtvaardigt die, berekend per gewerkt uur, ten minste 25% lager ligt dan de beloning die voor dezelfde arbeid gebruikelijk is.
De werkgever heeft toestemming (dispensatie) om aan de werknemer een lager loon te betalen dan het wettelijk minimumloon.
Voorbeeld:
De werkgever zou voor een werknemer zonder beperkingen € 1.840,87 per maand betalen (= het rechtens geldende loon, in deze gids verder ook “het normloon” genoemd).
De normfunctie werkt 38 uur per week.
De loonwaardeskundige heeft het loonwaardepercentage bepaald op 68,23%.
De werknemer (met een Wajonguitkering) werkt 24 uur per week.
De loonwaarde (eurobedrag) is bepaald op € 793,28 per maand.
Het wettelijk minimumloon is € 1.680 per maand.
Er moeten twee vragen getoetst worden:
Vraag 1: Is de verminderde arbeidsprestatie (loonwaardepercentage) ten minste 25%?
Antwoord: ja. De arbeidsprestatie is 68,23%. Het verlies is dus meer dan 25% (100% – 68,23 = 31,77%).
Vraag 2: Is de loonwaarde (normloon * loonwaardepercentage * deeltijdfactor) minder dan het wettelijk minimumloon?
Antwoord: ja. De loonwaarde is € 793,28 (€ 1.840,87 * 68,23% * 24/38). Dit is minder dan het wettelijk minimumloon.
Conclusie: er is recht op loondispensatie.
Naast het gedispenseerde loon ontvangt de Wajongere doorgaans een Wajong-uitkering. De hoogte van de Wajong-uitkering valt buiten het bereik van deze gids en wordt uitgelegd op uwv.nl.
Loonwaardepercentage
Zowel voor de berekening en vaststelling van loonkostensubsidie als voor loondispensatie moet de arbeidsprestatie van een werknemer worden uitgedrukt in een loonwaardepercentage.
Definitie loonwaardepercentage
De arbeidsprestatie van een werknemer uitgedrukt in een percentage van de arbeidsprestatie van een reguliere, vergelijkbare werknemer in die functie op basis van de elementen tempo, kwaliteit en netto werktijd.
De uniforme loonwaardebepaling die we in deze gids behandelen, richt zich op de bepaling van dit percentage. We spreken in het vervolg van deze gids dan ook van loonwaardepercentage.
Bij de bepaling van het loonwaardepercentage stelt de loonwaardedeskundige de arbeidsprestatie per taak vast op basis van de elementen tempo, kwaliteit en netto werktijd en zet deze af tegen de arbeidsprestatie per taak in de normfunctie op basis van de elementen tempo, kwaliteit en netto werktijd. Hierbij maakt de loonwaardedeskundige gebruik van een taak-urenanalyse, waarin het percentage tijdsbesteding van de werknemer waarvoor de loonwaarde wordt bepaald per hoofdtaak wordt gebruikt als wegingsfactor bij de berekening van het totale loonwaardepercentage.
Figuur 1
Hoofdtaak | Omschrijving | Uren per week | % tijdsbesteding |
1 | Strijken en vouwen van kleding | 20 | 50% |
2 | Uitgifte van kleding | 15 | 37,50% |
3 | Opruimen van de werkplek | 5 | 12,50% |
Totaal | 40 | 100% | |
Bij het bepalen van het loonwaardepercentage is het belangrijk om te werken volgens een uniform stappenplan. Dit stappenplan ziet er als volgt uit:
Beeldvorming
Het onderdeel beeldvorming richt zich ten eerste op het verzamelen van relevante gegevens. De loonwaardedeskundige verkrijgt deze gegevens door het raadplegen van diverse bronnen, bijvoorbeeld door het dossier te raadplegen, te praten met de jobcoach, een gesprek met de werkgever, een gesprek met de werknemer, observatie van de werkzaamheden die de werknemer uitvoert en observatie van de werkzaamheden die de werknemer in de normfunctie uitvoert. Dit is verder uitgewerkt in paragraaf 4.1.
Oordeelsvorming
Het onderdeel oordeelsvorming bestaat uit een inventarisatie van de feitelijk uitgeoefende taken, het aantal contracturen dat de werknemer werkt of gaat werken en het vaststellen van de prestatie van de werknemer in termen van tempo, kwaliteit en netto werktijd. Daarnaast stelt de loonwaardedeskundige de normfunctie, het fulltime aantal uren behorende bij de normfunctie en de normen voor tempo, kwaliteit en netto werktijd vast.2 Dit is verder uitgewerkt in paragraaf 4.3.
Besluitvorming
Het onderdeel besluitvorming bestaat uit het vaststellen van de arbeidsprestatie van de werknemer in de uitgevoerde functie afgezet tegen de normfunctie en de integrale vertaling naar de totale arbeidsprestatie en de berekening van het loonwaardepercentage. Dit is verder uitgewerkt in paragraaf 4.4.
Rapportage
Het onderdeel rapportage wordt uitgebreid beschreven in paragraaf 4.7. Het rapport loonwaardemeting is als bijlage 2 bijgevoegd.
Verantwoording: onder verantwoording verstaan we uitleg over de normfunctie, het bijbehorende normloon en fulltime aantal uren. Ook wordt uitleg per hoofdtaak gegeven voor tempo, kwaliteit en netto werktijd.
Uitkomst: als uitkomst wordt het loonwaardepercentage en de loonwaarde in euro’s weergegeven.
Tabel: in een tabel zet de loonwaardedeskundige de daadwerkelijk geleverde arbeidsprestatie af tegen de norm.
Advies: De loonwaardedeskundige geeft een advies gegeven voor de termijn van herbeoordeling.
Participatiewet, artikel 10d lid 4
Voor de Wajong is het ook van belang om in deze stap vast te stellen wat het normloon behorende bij de normfunctie is, omdat het loon bij loondispensatie ook daarvan afhankelijk is.