Cahier 18 – Hoe vinden werkzoekenden met een arbeidsbeperking en werkgever elkaar?
2.3 Selecteren

2.3.1 Inleiding

In de processtap ‘selecteren’ van het conceptueel model worden bedrijven of werkzoekenden geselecteerd binnen de zoekrichting die of het zoekprofiel dat in processtap 1 (‘zoeken naar kansen’) is vastgesteld. Aan de bedrijvenkant is informatie relevant over (latente) vacatures, de aannamebereidheid, de bereikbaarheid/toegankelijkheid, de context in bedrijven en het soort werk. Aan de kant van werkzoekenden is informatie relevant over de mobiliteit, de randvoorwaarden om te kunnen werken, de arbeidsmogelijkheden en affiniteiten voor soorten werk of taken.

We gaan achtereenvolgens in op instrumenten en innovaties die (meer) zicht geven op deze arbeidsmarktinformatie en op de praktijk bij werkgeversservicepunten.

2.3.2 Instrumenten gericht op de processtap ‘selecteren’

Deze paragraaf gaat over instrumenten die een rol kunnen spelen in de processtap ‘selecteren’. We gaan eerst in op Werk.nl, het landelijke digitale platform voor de matching van werkzoekenden en vacatures. Daarna komen een aantal instrumenten ter sprake die het aanbod van werkzoekenden registreren en dit koppelen aan landelijke vacaturebestanden.

≥ Werk.nl

Werk.nl is een landelijk digitaal platform van UWV waar werkzoekenden hun cv kunnen plaatsen en werkgevers hun vacatures. Burgers kunnen via Werk.nl een WW-uitkering of een gemeentelijke uitkering aanvragen. Werkzoekenden kunnen gebruikmaken van ‘Mijn Werkmap’, waarin ze hun cv plaatsen, zoeken naar vacatures, direct solliciteren en online trainingen volgen. Voor personen met een uitkering van UWV is de Werkmap ook een communicatiekanaal met UWV-medewerkers.

Wat betreft de aanbodzijde is Werk.nl niet specifiek gericht op mensen met een arbeidsbeperking. Aan de vraagzijde kunnen werkzoekenden alleen op vacatures zoeken. Wel kunnen Wajongers in Werk.nl aangeven dat ze voor werkgevers als Wajonger herkenbaar zijn. Werkzoekenden uit de doelgroep van de banenafspraak kunnen aangeven dat ze voor werkgevers dusdanig herkenbaar zijn.

Daarnaast kunnen werkgevers op Werk.nl aangeven dat zij voor een vacature openstaan voor specifieke doelgroepen. Dit wordt standaard aan werkgevers gevraagd die een vacature plaatsen. Zij kunnen dan verschillende doelgroepen aankruisen, waaronder Wajongers, WGA’ers en ouderen.

≥ WBS

WerkBemiddelingService (WBS) is een systeem van UWV voor klantrelatiebeheer (werkgevers, CRM-achtig pakket), vacatureregistratie, selectie, matching, verwijsadministratie en het registreren van convenanten. Werkgeversservicepunten maken gebruik van WBS. WBS heeft een landelijke database met vacatures.

Werkgeversservicepunten maken vooral gebruik van WBS om passende werkzoekenden te vinden bij een vacature.¹ Daarnaast kan voor een werkzoekende gezocht worden naar passende vacatures. Een nadeel van de zoekfunctie van WBS is echter dat het werkt met de zogenaamde ‘blackboxmethode’: wanneer een zoekactie geen vacatures oplevert, is het niet zichtbaar door welke zoekcriteria dit komt. Dit in tegenstelling tot Werk.nl, waarin gezocht kan worden via de segmented search methodiek, die wel zicht geeft op de invloed van de verfijningsopties op de zoekresultaten.

WBS maakt het mogelijk te zoeken naar vacatures en werkzoekenden op basis van onder meer: het beroep, opleiding, ervaring, arbeidstijd per week, de sector, de branche, vereiste taalvaardigheid en reisafstand. Er kan gezocht worden op specifieke vacatures voor de volgende doelgroepen: 50-plus, WW, WWB, Wsw, Banenafspraak, Jongerenbaan, Wajong, arbeidsgehandicapten.

≥ Diagnose & Matching

Het instrument Diagnose & Matching heeft gemeenten als doelgroep. Het instrument, ontwikkeld door CompetenSYS. Gemeenten kunnen deze tool aansluiten op de diverse uitkeringssystemen. Het instrument is primair gericht op het in beeld brengen van werkzoekenden en is gekoppeld aan vacaturewebsites. Dit systeem is niet specifiek gericht op werkzoekenden met een arbeidsbeperking en de werkgeverskant betreft reguliere vacatures. Zoeken in beide richtingen is mogelijk.

≥ Human Talent Matching

Het instrument Human Talent Matching is ontwikkeld door KeyZen & C3Group en heeft gemeenten als doelgroep. Het instrument is primair gericht op het in beeld brengen van werkzoekenden en kan gekoppeld worden aan vacaturewebsites. Dit systeem is niet specifiek gericht op werkzoekenden met een arbeidsbeperking en de werkgeverskant betreft reguliere vacatures. Bij werkzoekenden kunnen geschikte vacatures gezocht worden. Er is een werkzoekendendatabase, maar er is geen functie om bij een vacature te zoeken naar geschikte kandidaten.

≥ SZeebra

Matchcare ontwikkelde het instrument SZeebra, dat ook gemeenten als doelgroep heeft. Het instrument is primair gericht op het in beeld brengen van werkzoekenden en is gekoppeld aan vacaturewebsites. Daarnaast kunnen werkgevers vacatures plaatsen. Dit systeem is niet specifiek gericht op werkzoekenden met een arbeidsbeperking en de werkgeverskant betreft reguliere vacatures. Zoeken in beide richtingen is mogelijk.

≥ SelectV2 (Hydro Software Solutions)

Met het instrument SelectV2 van Hydro Software Solutions kan de gebruiker op basis van gegevens van werkzoekenden functies selecteren en vacatures zoeken voor die functies. Daarnaast heeft het instrument een methodiek dat functies in beeld kan brengen. Het instrument richt zich op reguliere functies/vacatures, maar is specifiek ontwikkeld voor arbeidsdeskundigen.

2.3.3 Innovaties gericht op de processtap ‘selecteren’

Deze paragraaf gaat over innovaties die een rol kunnen spelen in de processtap ‘selecteren’. Eerst komen een aantal recente innovaties ter sprake, waarmee UWV het aanbod van werkzoekenden met een arbeidsbeperking transparant wil maken. Daarna gaan we in op een aantal nieuwe digitale matchingsplatforms die zich specifiek richten op werkzoekenden met een arbeidsbeperking. Tot slot komen enkele andere innovaties aan bod.

≥ Verbreding gebruik Klantprofielen AG

Sonar is het klantvolgsysteem van UWV voor onder meer WW’ers, Wajongers en WGA’ers. Sonar bevat ook de klantprofielen AG voor Wajongers en WGA’ers. Het klantprofiel AG bevat informatie over werkzoekenden die relevant is voor de matching met werk.

Met de items van deze klantprofielen AG als zoekcriteria (zie kader) kunnen UWV-medewerkers met het Dashboard selecties maken van Wajongers en WGA’ers ten behoeve van de matching met baanopeningen. Sinds kort is het doelgroepenregister aan Sonar gekoppeld, zodat klanten in Sonar herkenbaar zijn als doelgroep banenafspraak.

UWV heeft in 2015 een pilot uitgevoerd in vijf arbeidsmarktregio’s om de hele doelgroep banenafspraak in de regio’s transparant te maken. De gemeenten die deelnamen aan de pilot zijn via het UWV-portaal Stekker4Only aangesloten op onder meer Sonar. Deze gemeenten hebben vervolgens voor een aantal gemeentelijke cliënten uit de doelgroep banenafspraak klantprofielen AG ingevoerd in Sonar. Vervolgens konden gemeenten en UWV via het Dashboard in Sonar zoeken in de gezamenlijke doelgroep banenafspraak. Op basis van de ervaringen van de pilot laat UWV de technische infrastructuur nu verder ontwikkelen.

≥ Sonar: Klantverkenner Banenafspraak

Binnen UWV loopt momenteel het project Transparantie Doelgroep Banenafspraak. In dit project wordt een tool ontwikkeld, de ‘Klantverkenner Banenafspraak’ waarmee werkgevers toegang krijgen tot de doelgroep banenafspraak voor het deel waarvoor klantenprofielen AG in Sonar zijn opgenomen – vooralsnog alleen Wajongers dus.

Werkgevers kunnen met deze tool zoeken op beschikbaarheid, woonplaats, affiniteiten en werknemersvaardigheden (zoals deze in het klantprofiel AG zijn opgenomen). Deze tool selecteert niet, maar sorteert. Dit impliceert dat een zoekactie altijd 200 profielen van Wajongers oplevert die het beste passen bij het zoekprofiel van de werkgever. Wanneer een werkgever interessante profielen tegenkomt, kan hij een mail sturen naar het werkgeversservicepunt om zijn interesse kenbaar te maken.

Beide innovaties bij UWV zijn gericht op het optimaal benutten van de mogelijkheden die Sonar biedt en vormen in die zin twee aspecten van een bredere ontwikkeling binnen UWV.

≥ Onbeperkt aan de Slag

Onbeperkt aan de Slag is een initiatief van werkgevers verenigd in De Normaalste Zaak, om de arbeidsmarkt voor werkzoekenden met een arbeidsbeperking toegankelijk en transparant te maken. Onbeperkt aan de Slag is een digitaal platform waarop werkzoekenden met een arbeidsbeperking een profiel kunnen aanmaken en werkgevers hun werkaanbod kunnen presenteren. Naast de digitale contacten organiseert Onbeperkt aan de slag regelmatig meet-and-greets. De uitvoering van Onbeperkt aan de Slag is in handen van een sociale onderneming, WijzijndeOplossing BV, een initiatief van ProAccretio WZDO.

≥ Werken&Jij

Werken&Jij is een digitaal platform van het bedrijf &U dat mensen met verminderd arbeidsvermogen zichtbaar en vindbaar maakt voor werkgevers. Een begeleider of jobcoach heeft elk kandidaatprofiel gevalideerd en voorzien van een arbeidsmatig advies. Dit maakt inzichtelijk wat een kandidaat kan, wil en waarmee een werkgever rekening moet houden. Werkgevers kunnen vrij zoeken in de database. Reacties komen direct binnen bij de belanghebbenden. Werkgevers kunnen hun vacatures voor werkzoekenden met een arbeidsbeperking aanmelden voor het platform. Werkzoekenden kunnen ook zelf zoeken naar vacatures.

≥ 100% Werkzaam

Het matchingsplatform 100% Werkzaam is kort geleden ontwikkeld door Timing Uitzendbureau voor mensen met een arbeidsbeperking en werkgevers die naar hen op zoek zijn. Werkzoekenden en werkgevers kunnen een profiel aanmaken. Het platform matcht vervolgens op basis van harde eisen en zachte kenmerken, zoals persoonlijke kenmerken en karaktereigenschappen. De werkgever kan contact opnemen met een werkzoekende met een hoog matchingspercentage. Het initiatief ligt bij de werkgever; de werkzoekende kan via dit platform geen contact opnemen met werkgevers. Op de website waren in februari 2016 zo’n 30 werkzoekenden zichtbaar. Meer informatie: https://www.100procentwerkzaam.nl/

≥ Werkregister

Het Werkregister is ontwikkeld door adviesbureau Edunova ten behoeve van (ex-)leerlingen van vso- en pro-onderwijs. Het Werkregister is een regionaal overzicht van laaggeschoolde werkzaamheden bij een groep werkgevers die door het jaar heen pieken hebben in de personeelsbehoefte. Het kan gaan om onder meer seizoensgebonden werkzaamheden in de landbouw, terugkerende evenementen en productiewerk met pieken. Daarnaast is er in de regio een pool van jongeren die inzetbaar zijn voor het werk. Een deel van de jongeren verwerft op deze manier een vaste baan. De arbeidsmarktregio Achterhoek gebruikt al een Werkregister. In de arbeidsmarktregio Zeeland is een Werkregister in ontwikkeling.

≥ Dit WERKt

Dit WERKt is een digitaal platform, ontwikkeld door een loopbaancoach. Werkzoekenden, met of zonder arbeidsbeperking, kunnen een profiel aanmaken. Via een vacaturezoekmachine kunnen zij vervolgens relevante vacatures vinden. Daarnaast kunnen werkzoekenden via Dit WERKt gebruikmaken van een online loopbaancoach. Meer informatie: https://www.dit-werkt.nl/

≥ Social Impact Factory

De Social Impact Market is geïnitieerd door onder meer de gemeente Utrecht en ontwikkeld door de sociale onderneming Social Impact Factory.

De Social Impact Marketiseen online markt voor bedrijven die social return willen invullen of op zoek zijn naar mogelijkheden voor sociaal inkopen. De markt biedt een podium voor de producten en diensten van sociale ondernemers. Bedrijven kunnen in een uitgebreid aanbod van sociaal ondernemers zoeken naar producten of diensten die aansluiten bij hun wensen. De Social Impact Factory faciliteert de match, en indien nodig de afhandeling van de goedkeuring door de opdrachtgever van de invulling van de social return. Meer informatie: http://www.socialimpactfactory.com/de-market/

2.3.4 Praktijk werkgeversservicepunten bij processtap ‘selecteren’

De werkgeversservicepunten uit de G4 die wij hebben gesproken, benaderen voor de banenafspraak vooral de grotere werkgevers in de regio.

Daarnaast beschouwen zij de bereidheid of motivatie om werknemers met een arbeidsbeperking werk te bieden als belangrijkste criterium voor de benadering van werkgevers. Ze werken veel met events waarvoor werkgevers worden uitgenodigd, zoals de meet-and-greetbijeenkomsten van Onbeperkt aan de Slag en sectorbijeenkomsten. De insteek is om zo gemotiveerde werkgevers te bereiken en via via in contact te komen met nieuwe werkgevers. Daarnaast dient ook social return regelmatig als binnenkomer bij werkgevers.

Het landelijke werkgeversservicepunt, dat zich op landelijk opererende werkgevers richt, sluit regelmatig convenanten en maakt samenwerkingsafspraken met grote werkgevers en sectoren over het plaatsen van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Het gaat hierbij niet uitsluitend om werkzoekenden met een arbeidsbeperking, maar ook om ouderen en WW’ers. Op basis van deze landelijke afspraken kunnen regionale werkgeversservicepunten werkgevers benaderen voor, onder meer, het plaatsen van werkzoekenden met een arbeidsbeperking.

UWV maakt gebruik van Sonar om werkzoekenden te selecteren voor bereidwillige werkgevers.⁴ De instantie geeft aan dat aanvullende informatie nodig is om werkzoekenden te kunnen voorstellen aan werkgevers. Het gaat vooral om de vraag wat de werkzoekende nodig heeft om te kunnen werken en waar de werkgever rekening mee moet houden.

Sonar geeft echter geen toegang tot de gemeentelijke doelgroep. De gemeentelijke geledingen van werkgeversservicepunten zoeken daarom niet via systemen naar werkzoekenden voor bereidwillige werkgevers. Dat gaat via vacature-overleggen. De juiste werkzoekenden voordragen aan werkgevers wordt als mensenwerk gezien. Het komt daarbij aan op het goed kennen van werkgevers en werkzoekenden. Hierbij worden twee modellen gebruikt:

• één arbeidscoach met zowel werkzoekenden als werkgevers in de caseload;

• gescheiden functies van trajectbegeleiders en accountmanagers.

Eén van de werkgeversservicepunten zet matchingstafelgesprekken in waar professionals werkzoekenden met een arbeidsbeperking en vacatures matchen. In het kader van de 99vanAmsterdam heeft een groot aantal werkgevers zich voorgenomen om een werknemer met een arbeidsbeperking aan te nemen. Hiervoor is op 13 juni en grote meet-and-greet georganiseerd om geschikte kandidaten te vinden.

Werkgeversservicepunten gaan over het algemeen niet bij werkgevers op bezoek voor specifieke profielen van werkzoekenden.

Drie van de door ons gesproken werkgeversservicepunten maken gebruik van Onbeperkt aan de Slag. Zij ervaren dit als een nuttig instrument. Hiermee kunnen zij werkgevers toegang bieden tot een groot aanbod van werkzoekenden met een arbeidsbeperking. Ze gebruiken het vooral als service aan werkgevers.

2.3.5 Conclusie over processtap ‘selecteren’

In de processtap ‘selecteren’ van het conceptueel model worden bedrijven of werkzoekenden geselecteerd binnen de zoekrichting die of het zoekprofiel dat in processtap 1 (‘zoeken naar kansen’) is vastgesteld. De bestaande instrumenten die een rol kunnen spelen in de processtap ‘selecteren’ staan in de onderstaande tabel.

Tabel 3.1 Selectiefunctie van instrumenten

Alle instrumenten uit in de tabel hebben een zoekfunctie waarmee (alleen) naar vacatures gezocht kan worden en zijn wat betreft de aanbodzijde niet specifiek gericht op werkzoekenden met een arbeidsbeperking. Dit maakt deze instrumenten beperkt geschikt om te zoeken naar werk voor mensen met een arbeidsbeperking dan wel naar werkzoekenden met een arbeidsbeperking.

Werk.nl onderscheidt zich van de andere instrumenten doordat het een geheel openbaar platform is, waar werkzoekenden en werkgevers zelf in kunnen zoeken en selecteren. Bij de andere instrumenten zijn het de betrokken intermediairs (gemeenten, werkgeversservicepunten) die zicht hebben op het bestand van werkzoekenden dan wel vacatures kunnen zoeken en selecteren.

Werkgeversservicepunten gebruiken geen systemen om werkgevers te selecteren. Zij selecteren op omvang van bedrijven en bereidheid van werkgevers om mensen met een arbeidsbeperking aan te nemen, vaak via events. De medewerkers van werkgeversservicepunten gebruiken ook geen systemen voor het selecteren van werkzoekenden voor bereidwillige werkgevers; dit gebeurt in overleg tussen medewerkers. Medewerkers van UWV gebruiken het klantvolgsysteem Sonar om kandidaten te selecteren voor werkgevers. In Sonar is sinds kort ook zichtbaar of klanten tot de doelgroep banenafspraak behoren.

Naast deze bestaande instrumenten – die dus niet specifiek gericht zijn op mensen met een arbeidsbeperking – zijn er verschillende innovaties die wat dat betreft meer perspectief bieden. Deze innovaties zijn opgenomen in de onderstaande tabel.

Tabel 3.2 Selectiefunctie van innovaties

De innovaties waar UWV mee bezig is, zijn gericht op verbreden van het bestand van werkzoekenden uit de doelgroep banenafspraak en het toegankelijk maken hiervan voor respectievelijk gemeenten en werkgevers. Bij deze innovaties blijft de vraagzijde van de arbeidsmarkt nog onderbelicht. We hebben geen innovaties gezien gericht op het transparant maken van de vraag van werkgevers naar werknemers met een arbeidsbeperking of het transparant maken van de mogelijkheden die verschillende soorten bedrijven hebben om werknemers met een arbeidsbeperking werk te bieden.

De digitale platforms zijn specifiek bedoeld voor werkzoekenden met een arbeidsbeperking en werkgevers die werk aanbieden voor werkzoekenden met een arbeidsbeperking. Het werkaanbod betreft meestal wel reguliere vacatures, maar deze functies worden geschikt geacht voor mensen met een arbeidsbeperking, of er is bereidheid om de functies aan te passen. Hoewel de dekking van deze platforms vooralsnog beperkt is en de effectiviteit van het matchen nog onbekend, beschouwen wij de twee platforms die de mogelijkheid bieden om in twee richtingen te zoeken als belangrijke innovaties. Daarom gaan we in hoofdstuk 4 uitgebreid in op de platforms Onbeperkt aan de Slag en Werken&Jij.