Analyse | Arbeidsdeskundigen

Cahier 10 – Scan Werkvermogen Werkzoekenden
Analyse

Agendasetting

Op basis van de signaalvragen die u voor het gesprek al heeft doorgekeken (in het resultatenverslag, zie pagina <invullen in pdf>), krijgt u een beeld van de knelpunten die bij de cliënt aanwezig zijn en die een mogelijke verklaring kunnen zijn voor een verminderd werkvermogen en het (nog) niet vinden van werk. Vanuit de filosofie van de motiverende gespreksvoering benoemt u deze knelpunten niet zelf, maar laat u de werkzoekende deze zelf benoemen. Dit vergroot de kans dat de werkzoekende ook daadwerkelijk iets met deze knelpunten gaat doen. Door middel van ‘agendasetting’ probeert u de cliënt uit te nodigen om zelf de knelpunten te benoemen.

Scangesprekskaart

Een voorbeeld van een mogelijke agendasetting is toegevoegd in bijlage 6: de zogenaamde Scangesprekskaart. Op deze kaart zijn de verschillende concepten aangegeven, die samen het werkvermogen en het werkzoekgedrag van werkzoekenden beïnvloeden. De concepten ‘zelfwaardering en zelfredzaamheid’, ‘intentie, houding en gedrag’ en ‘concessiebereidheid’ worden niet genoemd. Het is namelijk vrij moeilijk om deze concepten direct met de werkzoekende te bespreken. Ze worden dus door de arbeidsdeskundige als onderliggende factor meegenomen in het gesprek.

Box 8 Gespreksleidraad bij fase 2: Agendasetting

  • Met het Scanonderzoek worden uw werkvermogen en uw werkzoekgedrag in kaart gebracht.

  • Uit de vragenlijst kwam naar voren dat u momenteel een slecht/matig/goed/uitstekend werkvermogen heeft.

  • Hoe was het voor u om mee te doen aan deze vragenlijst? Wat vond u van de uitslag? [reactie: waarom had u het wel verwacht? Of: de uitslag verbaasde u?].

  • Leg de Scangesprekskaart (bijlage 6) op tafel en laat deze zien.

  • Dit zijn enkele onderwerpen waarvan we uit onderzoek weten dat ze van invloed zijn op het vinden en behouden van werk. Wellicht zijn er voor u ook nog andere onderwerpen die dit beïnvloeden [wijs de lege vakjes aan].

  • Eventuele uitleg per onderwerp als dit van toepassing is, bijvoorbeeld:

    • de gezondheid kan van invloed zijn op mogelijkheden om werk te zoeken;

    • als iemand zijn werk moeilijk met zijn thuissituatie kan combineren – als de betreffende persoon bijvoorbeeld de zorg heeft voor kinderen of zieke ouders – kan zijn werkvermogen in gevaar komen en het zoeken naar werk worden belemmerd;

    • de leefstijl kan van invloed zijn op het werkvermogen: iemand die weinig sport en rookt zal minder fit zijn om werk te kunnen uitvoeren.

  • Welke onderwerpen zou u willen bespreken?

  • Van welke van deze zes onderwerpen heeft u het idee dat ze het vinden en behouden van werk wellicht negatief beïnvloeden?

  • Zijn er mogelijk nog andere onderwerpen die het vinden en behouden van werk beïnvloeden? [uitlokken van invullen van de lege vakjes]

  • [Bij weerstand, minder goed contact etc.] Welke onderwerpen beïnvloeden uw werkvermogen positief?

  • [Als er op basis van de signaalvragen een of meerdere concepten uitspringen die NIET door de werkzoekende zelf worden genoemd, kunt u de volgende vraag stellen]: In de vragenlijst kwamen enkele signalen naar voren die uw werkzoekgedrag en werkvermogen kunnen beïnvloeden op het gebied van [gezondheid/leefstijl/werk/balans werk-privé/opleiding/loopbaan], hoe is dat voor u? [reactie: waarom had u het wel verwacht? Of: de uitslag verbaasde u. Waarom verbaasde het u?]

  • Wat vindt u van dit onderwerp?

  • Wat zou dit mogelijk tot een knelpunt maken? En zou u dat eventueel ook willen bespreken? Zo ja: oké; zo nee, waarom niet, als ik vragen mag?

  • Als de onderwerpen die de werkzoekende als eerste wil bespreken en nog enkele andere onderwerpen duidelijk zijn, is het geven van een samenvatting een mogelijkheid om over een bepaald onderwerp dieper in gesprek te gaan.

  • Korte samenvatting over hoe iemand tegen de onderwerpen aan kijkt (voors en tegens) en een uitnodiging om de volgende onderwerpen eens te bespreken: [gezondheid/leefstijl/werk/werk-prive balans/opleiding/loopbaan]. Bijvoorbeeld: u heeft geen klachten op dit moment en u voelt zich gezond, toch had u wel verwacht dat uw gezondheid als knelpunt uit de test zou komen. Misschien is dit een goed onderwerp om samen eens te bespreken?

Knelpunten- en oplossingenanalyse

Nadat de agendasetting is afgerond en de gespreksonderwerpen zijn bepaald, kunt u nader ingaan op de verschillende onderwerpen. Hierbij is het de bedoeling dat u uitgaat van de strategie van de motiverende gespreksvoering.

Box 9 Gespreksleidraad bij fase 2: Knelpunten- en oplossingenanalyse

  • Per onderwerp lokt u de werkzoekende uit om na te denken over eventuele knelpunten en wat voor hem mogelijkheden zijn tot verandering (de mate van veranderbereidheid). Hierbij doorloopt u drie fases. Hieronder vindt u enkele voorbeeldvragen om u een idee te geven van de mogelijkheden:

Bewustwording (ambivalentie verhelderen)

  • Wat ervaart u momenteel als het grootste knelpunt ten aanzien van uw …?

  • Wat vindt u hier zo vervelend aan?

  • Wat gebeurt er precies als u daar last van heeft?

  • Wanneer zou het voor u een probleem worden?

  • Wat zou er gebeuren als u niet verandert/daar iets aan doet?

  • Als u dit in de toekomst zou veranderen, wat zouden dan voor u de voordelen zijn?

  • Ik zie in de vragenlijst dat u op dit thema ook heeft aangegeven dat u [signaal]. Ervaart u dit momenteel ook als een knelpunt?

  • Samenvattend, dus als ik het goed begrijp

Veranderingsbereidheid

  • Stel dat …

  • Wat zou u graag willen?

  • Wat zou u willen veranderen?

  • Waarom zou u dit willen veranderen?

  • Hoe belangrijk is dit voor u?

  • Samenvattend, dus als ik het goed begrijp …

Uitlokken tot verandering

  • Hoe zou u dit kunnen aanpakken?

  • Welke mogelijkheden ziet u om hiermee aan de slag te gaan?

  • Wat zijn eventuele belemmeringen en hoe kunnen die worden weggenomen?

  • Als u het besluit neemt om iets te doen aan …, wat komt daar dan bij kijken?

  • Wat zou u de komende week willen gaan doen?

  • Wat zou voor u een goede eerste stap zijn?

  • Wat zou u hierover met uzelf willen afspreken? Hoe kunnen we dit concreet maken (SMART: Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch, Tijdsgebonden)?

  • Samenvattend, u wilt het volgende gaan doen …

Uiteraard is het mogelijk dat u met een werkzoekende niet verder komt dan een bepaalde fase, bijvoorbeeld bewustwording van de signalen. Niet iedereen is immers meteen klaar voor verandering. In dat geval zou u met de werkzoekende een nieuwe afspraak kunnen maken om met u – of met iemand anders – nog eens van gedachten te wisselen over deze onderwerpen c.q. knelpunten.

Accepteer de voorwaarden

Gebruik van dit werk is toegestaan conform licentie creative commons CC-BY-4.0. Deze gebruikslicentie vervalt zes maanden na het verschijnen van een nieuwe editie van het werk. Het auteursrecht op dit werk berust bij de Staat der Nederlanden, ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.


Download document Download document