Cahier 29 - Duurzaam werk(t)
3.3 Invloed van de coronapandemie

In januari 2020 kwamen er voor het eerst signalen dat er sprake was van een nieuw virus in China. In februari 2020 waren er in Nederland voor het eerst coronabesmettingen. Gedurende de rest van het onderzoek bleef de coronapandemie een rol spelen. In de tweede meting en de derde meting hebben we daarom in de verschillende arbeidsmarktregio’s aan werkgevers gevraagd in welke mate de coronapandemie invloed heeft gehad op het aannemen of voortzetten van dienstverbanden van werknemers met een arbeidsbeperking.

Werkgelegenheid; behoefte aan personeel

Allereerst is uitgevraagd of de pandemie invloed gehad heeft op de werkgelegenheid in de organisatie. Landelijk gezien nam de werkgelegenheid gedurende de coronapandemie in het eerste en tweede kwartaal van 2020 af, waarna deze weer snel toenam (CBS, statline). Op dit moment is er sprake van een duidelijke krapte op de arbeidsmarkt, zeker in sommige sectoren. Dit beeld komt overeen met wat de helft van de werkgevers in ons onderzoek aangeeft. Vier van de acht werkgevers die de laatste vragenlijst hebben ingevuld, zagen de werkgelegenheid in hun organisatie toenemen. Een werkgever zag de werkgelegenheid afnemen. De overige werkgevers zien geen invloed. Ook geeft een kleine meerderheid van de werkgevers aan dat het op dat moment (heel) moeilijk was om geschikt personeel te vinden. Voor een kleine minderheid was dit neutraal.

Aannemen van werknemers met arbeidsbeperking

De coronapandemie heeft in de meeste organisaties nauwelijks invloed gehad op het (wel of niet) aannemen van nieuwe werknemers met een arbeidsbeperking. Eén organisatie rapporteerde een positieve invloed, een andere organisatie rapporteerde een negatieve invloed. Inclusief ondernemen lijkt eerder een bewuste keuze dan dat het vanuit krapte op de arbeidsmarkt en ‘schaarste’ van werknemers volgt.

De betrokken organisaties namen in het jaar voorafgaand aan de derde meting nul tot elf werknemers met een arbeidsbeperking aan (gemiddelde circa 3,5, mediaan 1). In de voorafgaande (tweede) meting gaven ze aan tussen de één en zestien nieuwe werknemers met een arbeidsbeperking in dienst te hebben genomen (gemiddelde 5, mediaan 2). De belangrijkste redenen om geen werknemers met een arbeidsbeperking in dienst te nemen, waren geen vacatures en/of geen geschikte kandidaten. Een aantal organisaties gaf als redenen om juist wel mensen met een arbeidsbeperking in dienst te nemen het DNA en de visie van de organisatie.

Visie op inclusief ondernemen

De coronapandemie had geen invloed op de visie binnen de organisaties ten aanzien van duurzame plaatsing van werknemers met een arbeidsbeperking. Deze bleef onveranderd binnen alle organisaties. De werkgevers in ons onderzoek onderschrijven in algemene zin het belang van inclusief ondernemen.

Aanpak ten aanzien van plaatsingen werknemers met arbeidsbeperkingen

Dan de vraag in welke mate de coronapandemie invloed heeft gehad op de daadwerkelijke aanpak binnen de organisatie ten aanzien van duurzame plaatsing van werknemers met een arbeidsbeperking. In eerste instantie antwoordden alle organisaties dat de coronapandemie geen invloed heeft gehad. In de derde meting rapporteren twee werkgevers een negatieve invloed. Een organisatie geeft aan extra alert te zijn op de voortgang van detacheringen. Een andere organisatie gaf aan dat het door corona minder goed mogelijk is om mensen te vervoeren naar de werklocatie en goed te begeleiden.

Functioneren geplaatste werknemers gedurende de coronapandemie

In de tweede meting hebben we werkgevers specifiek gevraagd naar ervaringen met de geplaatste werknemer die in het onderzoek gevolgd wordt (tabel 3.14). Opvallend is dan dat de geplaatste werknemers meer verzuimen dan gemiddeld en dat er grote individuele verschillen zijn op het gebied van motivatie. Ten aanzien van de bereidheid om te leren en de betrokkenheid bij het werk en bij collega’s doen de werknemers gemiddeld niet onder voor de gemiddelde werknemer. Volgens een deel van de werkgevers scoren ze op deze punten zelfs beter.

Tabel 3.14 | Ervaringen met specifieke werknemers met een arbeidsbeperking (N=9, T2)