Nederlandse Vereniging van Arbeidsdeskundigen (NVvA)
Multidisciplinaire samenwerking
1. Inleiding
Arbeidsdeskundigen werken elke dag voor werkgevers en werknemers, arbodiensten en verzekeraars, samen met andere professionals in het kader van duurzame inzetbaarheid van mensen en optimale participatie van de (potentiële) beroepsbevolking. Daarom onderschrijven wij ook het initiatief dat OVAL heeft genomen om met een gezamenlijke visie te komen vanuit verschillende verenigingen. En vinden wij een multidisciplinaire samenwerking in de praktijk van groot belang. Er is bij de SER behoefte aan een nadere beschrijving van de invulling van de multidisciplinaire samenwerking in de praktijk. Daarbij valt te denken aan:
- Wat is de toegevoegde waarde van multidisciplinaire samenwerking? Zijn er voorbeelden van
aansprekende resultaten te geven?
- Hoe krijgt de samenwerking met professionals vorm bij verzuimbegeleiding, inzet van
interventies, etc.? Het zou mooi om daar (globaal) een paar procesbeschrijvingen als voorbeeld
op te kunnen geven. (NB:VNO-NCW is met name geïnteresseerd in het voorkomen van
medicalisering van preventie en verzuim).
- Wat betekent deze multidisciplinaire samenwerking in de relatie met werkgever en werknemer?
Hierbij dragen wij graag een antwoord op deze vragen aan, waarbij wij ook enkele good practices aandragen.
2. Verschillende vormen van multidisciplinaire samenwerking
In de eerste lijn zijn in onze optiek de leidinggevende van de werkgever en de werknemer primair verantwoordelijk voor een oplossing in preventie en verzuim.
Bij Flora Holland heeft de werkgever ervoor gekozen leidinggevenden in de eerste lijn te laten coachen door een verzuimcoach (arbo-verpleegkundige). De leidinggevende kan vervolgens direct een Bedrijfsmaarschappelijk werker of bedrijfsfyiostherapeut inschakelen bij kort verzuim. De arbodienst (tandem bedrijfsarts-arbeidsdeskundige) wordt ingeschakeld als de leidinggevende een heldere vraag heeft in de tweede lijn.
Bij taxibedrijf ETS is het Plan voor werk en leven doorgevoerd. Daarin staan alle meewerkende disciplines als preventiemedewerker, belastbaarheidsmanager en arbeidsdeskundige ten dienste van de medewerker met de vraag: Wat kan jij er aan doen om vitaal je pensioen te halen? Hoe kan jij ervoor zorgen dat je weer gaat werken? Wat heb jij daarbij nodig? De arbodienst (tandem bedrijfsarts-arbeidsdeskundige) wordt ingeschakeld als de werknemer een helder doel heeft waarmee hij naar de arbodienst gaat.
En de gemeente Den Haag heeft haar verzuim aanzienlijk gereduceerd door de arbeidsdeskundige als inzetbaarheidscoach van de leidinggevende te laten optreden. De hele organisatie rondom verzuim en het beleid is in nauw overleg tussen directie, HR en OR tot stand gekomen. Na vijf dagen heeft de coach contact met de leidinggevende. En het gesprek met de bedrijfsarts in tweede lijn wordt door leidinggevende en werknemer gezamenlijk voorbereid met een heldere vraagstelling.
Ons inziens ligt de oplossing van een vraagstuk over mens, werk en inkomen in het sociale zekerheidsdomein niet in de zorg.
a. Tandem bedrijfsarts-arbeidsdeskundige
Wij zien in de praktijk in de tweede, specialistische lijn, verschillende vormen van multidisciplinaire samenwerking tussen bedrijfsartsen en arbeidsdeskundigen bestaan. De keuze daarvoor hangt af van de inrichting die de werkgever kiest: arbeidsdeskundige voorop die de bedrijfsarts inschakelt of vice-versa.
We zien vormen van samenwerking waarbij de arbeidsdeskundige samen met de bedrijfsarts werkt aan een probleemanalyse en aanpak. De arbeidsdeskundige doet de intake en formuleert daarna de opdrachtvragen aan de bedrijfsarts. Dat gebeurt in een contractuele setting waarin de bedrijfsarts een eigen contract heeft met de werkgever. Voordelen zijn collegiaal overleg en de-medicaliseren waar het kan, medicaliseren waar het moet, met heldere vaststelling van de beperkingen.
De bedrijfsarts stelt in de basis de medische belastbaarheid vast. De arbeidsdeskundige gaat in gesprek met werkgever, werknemer en verricht werkplekonderzoek. De informatie en visies van werkgever en werknemer worden aan de bedrijfsarts teruggekoppeld voor de zogenaamde finetuning. Vervolgens bespreekt de arbeidsdeskundige met de bedrijfsarts de niet medische multicausale factoren die het verzuim en de re-integratie beïnvloeden, zoals functioneren, arbeidsverhoudingen, belaste privésituatie, financiële consequenties voor werkgever en werknemer etc. Vervolgens komen arbeidsdeskundige en bedrijfsarts tot een eenduidig advies aan werkgever en werknemer hoe de re-integratie het beste vorm gegeven kan worden (opbouw, tempo ,taken e.d.). Het arbeidsdeskundig onderzoek is complementair aan het onderzoek van de bedrijfsarts. Deze aanpak is uitermate effectief, maar vereist wel een open communicatie tussen en met werkgever, werknemer, bedrijfsarts en arbeidsdeskundige.
b. Driehoek Arbo
Voor de inzet en bewaking van efficiënte re‐integratie‐inspanningen wordt de registercasemanager benoemd als procesbewaker en procescoördinator. De casemanager bewaakt de tijdigheid van de activiteiten en de communicatie tussen leidinggevende en werknemer en initieert vervolgacties waar nodig in overleg met betrokkenen. Voor de beoordeling van de belasting en belastbaarheid van de werknemer wordt de arbeidsdeskundige ingezet. De arbeidsdeskundige verricht een arbeidsdeskundig onderzoek en baseert zich hierbij op de beperkingen zoals deze door een bedrijfsarts zijn vastgesteld. Hij adviseert de werkgever en de werknemer op basis van zijn bevindingen over theoretische‐ en praktische mogelijkheden binnen of buiten dearbeidsorganisatie.
c. Arbo-team
Idem als b, maar dan is de casemanager in de verlengde arm constructie.
3. Succesfactoren multi-disciplinaire samwerking
Van succesvolle praktijkvoorbeelden (bewezen verlaging verzuim en WIA instroom) leren wij dat de volgende drie factoren doorslaggevend zijn voor succes.
a. Inzet werknemer op werk centraal
Van belang is ook om niet alleen te denken in procedures en schrijven van werkinstructies. Demedicaliseren is heel goed als de werknemer daarbij ook betrokken wordt en het niet opgelegd krijgt. Het is namelijk ook het gedrag van de werknemer zelf en de beïnvloedende factoren vanuit andere disciplines die ervoor zorgen dat het gedrag in stand gehouden wordt of verergerd. De oorzaak van het gedrag is van belang! Wat maakt dat een werknemer zijn werkzaamheden nu of op termijn mogelijk niet kan verrichten en welke persoonlijke factoren spelen daarbij een rol en hoe kan een werknemer dit zelf veranderen met steun van derden? De vraag aan en van de werknemer staat centraal. Arbeidsdeskundigen lossen dat op met kennis en kunde van de inhoud, goede analyses, oorzaak-gevolg denken, scenario denken en afstemmen van bevindingen (bedrijfsarts en arbeidsdeskundige) met de werknemer en de werkgever. Ook de inzet van de werkscan achten wij van groot belang: www.uwwerkscan.nl.
b. Arbeidsdeskundige vroeg in proces
Wij zien dat inzet van de arbeidsdeskundige vroeg in het proces bij (potentieel) langdurig verzuim veel toegevoegde waarde heeft. En dan duiden wij op een inzet in de eerste weken en maanden en niet pas na een half jaar of een jaar. Dat maakt dat al vroeg in het proces niet alleen de oorzaak en de problemen aan de orde komen, maar ook naar oplossingen in werk wordt gezocht, al dan niet in het eerste of tweede spoor. RSG Enkhuizen heeft met deze aanpak in 2009 de Kroon op het Werkprijs gewonnen (zie bijlage).
c. Duidelijkheid in rol
Belangrijk in mulitdisciplinaire samenwerking ook naar werkgever en werknemer toe is rolduidelijkheid tussen begeleider van het verzuim en de beoordelaar. Deze rolduidelijkheid zijn wij aan het uitwerken met de Register Casemanagers. Wij zullen die ook nader uitwerken met 20 andere beroepsverenigingen binnen het project MMM-Mensen met mogelijkheden onder projectleiding van NVvA in opdracht van SZW, waar het gaat om mensen met psychische beperking.
Onze visie en werkwijze in het verzuim is neergelegd in:
· Position Paper NVvA
· Verzuimleidraad NVvA
· Uwwerkscan.nl voor preventie: werknemer eigen regie op vitaliteit en loopbaan geven
·Evidence in AKC onderzoeken