Verslag praktijkdag: de menselijke maat

Een persoonlijk verhaal van een voormalig zzp'er die in de bijstand belandde, toonde aan dat oprechte aandacht en eerlijke feedback een groot verschil kunnen maken voor mensen die in de bijstand terechtkomen. Erik Dannenberg, voorzitter van Divosa, pleitte voor meer persoonlijk contact en aandacht in de hulpverlening en roept op om samen te werken aan een systeem waar waardevolle aandacht boven procedures staat. Deelnemers gaven suggesties zoals oprechte interesse tonen, eerlijke feedback geven en mensen in groepstrajecten helpen.

Van zzp'er naar de bijstand: een persoonlijke ervaring

Daan (niet zijn echte naam) is een van de deelnemers en doet zijn verhaal. Hij werkte jarenlang als zzp'er totdat hij overspannen raakte en in de bijstand belandde. Hij deelt openhartig zijn ervaringen met de hulpverlening en hoe hij uiteindelijk weer als zzp'er aan de slag kon gaan.

Daan kwam tijdens zijn hulpverlening veel aardige professionals tegen, maar het was vooral gemeenteconsulent Bram die het verschil maakte. Bram erkende de situatie waar Daan in zat en zorgde ervoor dat hij kon meedoen aan een intensief groepstraject. Voor Daan werkte oprechte aandacht het beste. Hij voelde zich gehoord en gesteund en kreeg eerlijke feedback over zijn verantwoordelijkheden.

Daan benadrukt dat aan de zijlijn zitten een heel nare positie is. Het hebben van een uitkering maakte zijn wereld klein en gaf hem een raar gevoel van afhankelijkheid. Hij vond het heel onprettig om iets te krijgen, omdat hij dan het gevoel had dat er iets tegenover moest staan. Maar door de oprechte aandacht en het groepstraject, kreeg Daan weer vertrouwen in zijn eigen kunnen en kon hij weer aan het werk als zzp'er.

Daan deelt nog een wijze les met de aanwezigen: ‘Je hebt twee soorten pijn. De pijn van discipline en de pijn van spijt.’ vervolgt Daan. ‘Soms moet je volhouden om iets te bereiken en dat is pijnlijk. Maar de pijn van spijt is erger.’ Daan heeft volgehouden en is uiteindelijk weer als zzp'er aan de slag gegaan. Zijn verhaal toont aan dat oprechte aandacht en eerlijke feedback een groot verschil kunnen maken voor mensen die in de bijstand belanden.

Waardevolle aandacht versus procedures: de visie van Erik Dannenberg

Erik Dannenberg, voorzitter van Divosa, pleit voor meer aandacht en persoonlijk contact in de hulpverlening. Volgens Dannenberg is aandacht het meest werkzame bestanddeel van het werk van professionals. Het is daarom belangrijk dat er tijd en ruimte is voor echt contact tussen hulpverlener en cliënt. Helaas schort het daar soms aan als het systeem leidend wordt. Procedures en logica van instanties kunnen ervoor zorgen dat mensen in een uitzichtloze situatie terechtkomen.

Persoonlijke plannen

Gelukkig zijn er al gemeenten die werken met persoonlijke plannen en vaste begeleiders om mensen te helpen. Dit betekent dat de cliënt zelf een plan maakt en vervolgens wordt bepaald welke medewerker daarbij past en welke wet van toepassing is. Dit blijkt een effectieve aanpak te zijn. Ook werkgevers kunnen beter bediend worden door hen te helpen bij het voorkomen van verzuim bij werknemers met persoonlijke problemen. Hierdoor krijgen werkgevers meer vertrouwen in de hulpverlening en zullen ze makkelijker mensen uit een bijstandssituatie aannemen.

Samen strijden voor een beter systeem

Dannenberg roept op om samen ten strijde te trekken voor een beter systeem dat de inwoners beter helpt. Het is belangrijk om aandacht te blijven vragen voor wat echt essentieel is in de professionele aanpak. Laten we samen werken aan een systeem waar waardevolle aandacht boven procedures staat.

Belangrijkste suggesties van deelnemers

• Toon oprechte interesse in de persoon tegenover je.
• Geef eerlijke feedback vanuit deze oprechte interesse, ook als dit betekent dat je iemands eigen verantwoordelijkheid benadrukt.
• In groepstrajecten kunnen mensen elkaar helpen door een spiegel voor te houden, vooral als ze deels vergelijkbare situaties doormaken.
• Wees je bewust van het beeld dat je van iemand hebt en laat je verrassen tijdens elke ontmoeting.
• Benader klanten gelijkwaardig en laat ook iets van jezelf zien.
• Werk samen met een team van experts om klanten met complexe problemen te helpen, laat de klant het plan maken en kijk welke hulpverlener en regeling het beste past.
• Help mensen hun talenten te ontdekken en hoe ze die op een positieve manier kunnen inzetten.
• Gebruik taal die mensen waardeert, zoals "urgent woningzoekende" in plaats van "dakloze".
• Zie ondernemers niet alleen als werkgevers, want ondernemerschap is meer dan dat.
• Focus niet alleen op curatieve behandeling, maar ook op preventie van burn-out, verslaving of schulden.
• Creëer meer verbinding tussen beleid en uitvoering.
• Stel als hulpverlener vragen in plaats van dingen op te leggen, zoals "wat heb je van me nodig?".
• Zoek niet alleen verbinding binnen overheidsorganisaties, maar ook met andere partijen in de wijk en met ondernemers.