Nederlandse Vereniging van Arbeidsdeskundigen (NVvA)
De uitvoering van sociaal-medische beoordelingen door UWV staat onder zware druk. In een recente Kamerbrief informeert minister Van Hijum de Tweede Kamer over de snel oplopende achterstanden bij WIA- en Wajong-beoordelingen. Zonder ingrijpen wordt verwacht dat in 2027 circa 100.000 en in 2030 zelfs 200.000 WIA-claimbeoordelingen niet tijdig worden afgehandeld.
De capaciteit van verzekeringsartsen is een belangrijk knelpunt. Ondanks wervingsinspanningen stagneert de instroom van nieuwe artsen, terwijl de uitstroom door pensionering aanhoudt. Ook de inzet van zelfstandige artsen staat onder druk nu het handhavingsmoratorium op de Wet DBA is beëindigd.
Eerste maatregelen: verlichting en herstel
Om de druk te verlichten, neemt het kabinet diverse maatregelen. Zo wordt de eerder afgeschafte 60-plusmaatregel tijdelijk heringevoerd: vanaf september 2025 krijgen mensen van 60 jaar en ouder een versnelde beoordeling, vaak zonder tussenkomst van een verzekeringsarts. UWV verwacht hiermee circa 10.000 extra beoordelingen per jaar te kunnen realiseren.
Daarnaast is €120 miljoen beschikbaar gesteld om fouten in dagloonberekeningen te herstellen, en €449 miljoen gereserveerd voor correcties in zogenoemde loonloze tijdvakken. Ook wordt het kwijtschelden van WIA-voorschotten structureel gemaakt, waarmee onnodige terugvorderingen worden voorkomen.
Structurele koerswijziging: rol bedrijfs- en arbeidsdeskundigen verandert
Voor de middellange termijn kondigt de minister fundamentele wijzigingen aan in het beoordelingsproces. Zo wordt de methode van 'praktisch beoordelen' – waarbij de arbeidsongeschiktheid wordt afgeleid van het huidige inkomen bij werkenden – per 2027 structureel ingevoerd.
Een andere belangrijke wijziging betreft de RIV-toets: het medisch advies van de bedrijfsarts over belastbaarheid wordt leidend. De verzekeringsarts toetst hierbij niet langer de medische beoordeling, wat loonsancties bij verschillen van inzicht moet voorkomen. Deze wijziging vraagt om wetgeving, die naar verwachting in 2026 wordt ingediend.
Stelselwijziging in voorbereiding
De Kamerbrief benadrukt de noodzaak van een fundamentele herziening van het stelsel van ziekte en arbeidsongeschiktheid. De huidige complexiteit is moeilijk uitvoerbaar, niet alleen voor UWV, maar ook voor burgers, werkgevers en professionals in het veld. Het kabinet werkt aan een voorstel voor vereenvoudiging, gebaseerd op het OCTAS-advies. Mogelijke richtingen zijn het terugbrengen van het aantal uitkeringsregimes en een meer geïntegreerde aanpak van sociaal-medische beoordeling en re-integratie.
Voor arbeidsdeskundigen en andere professionals in het veld onderstrepen deze ontwikkelingen de groeiende relevantie van hun expertise. Een verschuiving van medische naar arbeidskundige beoordeling roept echter ook vragen op over normering, kwaliteit en verantwoordelijkheid.
Lees de volledige Kamerbrief van 11 juni 2025 op de website van Rijksoverheid.