Hoe de overheid de Wet banenafspraak implementeert

Download ‘De implementatie van de Wet banenafspraak bij de overheid’ hier

Waarom de overheidssector worstelt met de banenafspraak?

In Nederland hebben we de banenafspraak, hierin is vastgelegd dat er meer banen moeten komen voor mensen met een arbeidsbeperking. Deze afspraak geldt voor zowel de marktsector als de overheids- en onderwijssector. Echter, de overheidssector loopt al jaren achter op deze doelstelling. Het is de vraag waarom het de overheidswerkgevers niet lukt om deze afspraak na te komen. In opdracht van minister Schouten van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is er onderzoek gedaan naar de knelpunten en de invloed van de inkoop van diensten.

Knelpunten in uitvoering banenafspraak door overheidswerkgevers en onderwijsinstellingen bevestigd

Onlangs is er onderzoek gedaan naar de uitvoering van de banenafspraak door overheidswerkgevers en onderwijsinstellingen. De resultaten bevestigen dat er knelpunten zijn bij het benutten van werkagenda's om de dienst ook daadwerkelijk tot actie aan te zetten. Werkgevers en onderwijsinstellingen vinden de wetgeving ingewikkeld en gemeenten vullen de uitvoering verschillend in, wat leidt tot complicaties en vertragingen.

Ook het onderscheid tussen markt en overheid werkt complicerend. Ongeveer 15 à 17 duizend mensen met een arbeidsbeperking zijn in de marktsector aan de slag met uitvoering van door de overheid ingekochte diensten. Deze banen blijven echter onzichtbaar in de cijfers van de overheid. Dit roept twijfels op over het nut van het onderscheid tussen markt en overheid. Dit onderscheid laten vervallen was al onder het kabinet Rutte III voorgesteld, maar de benodigde wetswijziging is tot op heden niet aangeboden aan de Kamer. Het huidige kabinet neemt nog een besluit over de voortzetting hiervan.

Waarom lukt het de marktsector wel?

Het is opvallend dat het de marktsector wel lukt om meer mensen met een arbeidsbeperking aan de slag te helpen. Dit komt doordat de marktsector meer ervaring heeft met het werken met de banenafspraak en er meer ruimte is voor flexibiliteit. De overheid kan hier nog veel van leren. Daarnaast is er een verschil in focus tussen de marktsector en de overheid. De marktsector kijkt vooral naar de mogelijkheden van mensen met een arbeidsbeperking en welke functies bij hen passen, terwijl de overheid vooral kijkt naar de taken die moeten worden uitgevoerd.

Afweging tussen kosten en verantwoordelijkheid

Het onderzoek concludeert dat de inkoop van diensten, zoals de social return-clausule, zowel kansen als risico’s biedt voor de realisatie van de banenafspraak. Aan de ene kant kan het een stimulans zijn voor werkgevers om mensen met een arbeidsbeperking aan te nemen. Aan de andere kant wordt er vaak geen structureel werk gecreëerd en hebben werknemers met een arbeidsbeperking geen vast contract of een contract met weinig uren. Ook zijn de kosten voor begeleiding van werknemers met een arbeidsbeperking hoger dan de reguliere kosten. Dit kan een belemmering zijn voor werkgevers om mensen met een arbeidsbeperking in dienst te nemen.

De verantwoordelijkheid voor de banenafspraak ligt bij werkgevers en overheidswerkgevers in het bijzonder. Het onderzoek stelt dat er bij hen nog meer bewustwording moet komen over de toegevoegde waarde van werknemers met een arbeidsbeperking. Het is belangrijk om te investeren in inclusieve werkgelegenheid en het creëren van mogelijkheden voor mensen met een arbeidsbeperking.

Conclusie

Het onderzoek benadrukt dat er nog veel werk aan de winkel is voor de overheidswerkgevers en onderwijsinstellingen om de banenafspraak te realiseren. De werkagenda’s moeten niet alleen op papier staan, maar ook daadwerkelijk worden omgezet in actie. Ook is het belangrijk om de wetgeving te vereenvoudigen en de verschillen tussen markt en overheid te verminderen. Hierdoor wordt het voor werkgevers duidelijker wat er van hen wordt verwacht en wordt het makkelijker om mensen met een arbeidsbeperking in dienst te nemen.

Verder wordt er aanbevolen om meer aandacht te besteden aan de begeleiding en ondersteuning van werknemers met een arbeidsbeperking, om zo duurzame werkgelegenheid te creëren. Ook kan er meer worden samengewerkt tussen werkgevers, gemeenten en andere partijen om de banenafspraak te realiseren.

Tot slot is het van belang om te blijven monitoren en evalueren of de genomen maatregelen daadwerkelijk effect hebben. Op deze manier kan er tijdig worden bijgestuurd als de gewenste resultaten niet worden behaald. Al met al is de banenafspraak een belangrijke stap richting een inclusieve arbeidsmarkt, waarin ook mensen met een arbeidsbeperking volwaardig kunnen meedoen. Het is echter duidelijk dat er nog veel werk aan de winkel is om deze doelstelling te behalen. Met de aanbevelingen uit het onderzoek kan er hopelijk worden bijgedragen aan een succesvolle realisatie van de banenafspraak.