De arbeidsdeskundige en preventie. Een gelukkig huwelijk?

Wat is de rol van de arbeidsdeskundige op het gebied van preventie? Het is een vraag die de beroepsgroep bezighoudt. Vandaar dat het Arbeidsdeskundig Kennis Centrum (AKC) een onderzoek op poten zet om de toegevoegde waarde van de arbeidsdeskundige bij het voorkomen van verstoringen van de balans tussen belasting en belastbaarheid in arbeidssituaties in kaart te brengen.

Andere tak van sport

Allard van der Beek, lid van de wetenschappelijke programmaraad van het AKC en hoogleraar Epidemiologie van Arbeid en Gezondheid aan de afdeling Sociale Geneeskunde van het VU medisch centrum, ziet zeker de meerwaarde in van zo’n onderzoek. ‘Preventie is voor arbeidsdeskundigen nog redelijk onontgonnen terrein. Met de WerkScan richten arbeidsdeskundigen zich vooral op secundaire preventie: de vroegtijdige opsporing van risico’s die kunnen zorgen voor uitval van individuele werknemers. Primaire preventie is echter een andere tak van sport.’

Oversteken

Bij primaire preventie gaat het om het inzetten van interventies om te voorkomen dat gezonde werknemers gezondheidsproblemen, een ziekte of ongeval krijgen. Van der Beek: ‘Te denken valt aan preventieve maatregelen om de belastbaarheid van álle werkenden te verbeteren of aan acties gericht op een gezonde leefstijl voor alle werknemers in een bedrijfstak of een groot bedrijf. De vraag is dan ook wat het van het arbeidsdeskundig vak vraagt om op een verstandige manier de grens van secundaire naar primaire preventie over te steken. Wat is daar de toegevoegde waarde van? En welke bijdrage kunnen arbeidsdeskundigen leveren aan de verbetering van secundaire preventie, voordat ze die stap in het onbekende wagen?

Huidige aanpak voldoet niet

Volgens Van der Beek vraagt dit van arbeidsdeskundigen sowieso om een andere manier van denken en werken. ‘Het gaat bij primaire preventie om systeeminterventies, niet om acties gericht op individuele werknemers. Willen arbeidsdeskundigen zich richten op deze vorm van preventie, dan moeten ze zich realiseren dat ze een andere aanpak moeten gaan hanteren. Ze moeten werkgevers of branches zien te overtuigen van het nut van bepaalde preventieve maatregelen, bijvoorbeeld op basis van een businesscase. Dat is nog niet zo gemakkelijk, want je moet bijvoorbeeld ook verstand hebben van de inrichting van werkprocessen. Een voorbeeld is de inzameling van huisvuil. Vroeger moesten vuilnismannen grote vuilnisemmers legen in de vuilniswagen; later werden dit vuilniszakken. Tegenwoordig kennen veel gemeenten ondergrondse containers, die met een grijparm worden geleegd. De vuilnisman hoeft daar alleen nog maar de wagen te bedienen.’

Verstandig

Van der Beek noemt het verstandig dat het AKC onderzoek doet naar de mogelijkheden van arbeidsdeskundigen op het gebied van preventie. ‘Voordat arbeidsdeskundigen zich op dit thema storten, moeten ze eerst duidelijk hebben of ze inderdaad meerwaarde kunnen bieden op preventiegebied. Is er een markt voor dit soort dienstverlening door arbeidsdeskundigen? Kan de WerkScan hierbij ook een rol spelen? Belangrijk is ook om de concurrentie in kaart te brengen. Kortom, er is nog heel wat werk te verzetten voordat arbeidsdeskundigen zich op preventie kunnen storten.’

Allard van der Beek is hoogleraar Epidemiologie van Arbeid en Gezondheid aan de afdeling Sociale Geneeskunde van het VU medisch centrum en spreker bij de Arbeidsdeskundige Collegetour op 12 november in Ede.