Arbeidsdeskundig Kennis Centrum (AKC)
We werken steeds langer door. Dit is echter niet voor iedereen vanzelfsprekend. Doorwerken met een chronische aandoening is dan ook een steeds groter vraagstuk in de arbeidsdeskundige beroepspraktijk. Advisering aan werkenden en werkgevers over duurzame inzetbaarheid wordt daardoor steeds belangrijker. Een startpunt hiervoor is het verkrijgen van inzicht in belangrijke risicofactoren voor vroegtijdige uitval uit werk. In hoeverre bepalen persoonskenmerken, gezondheid, leefstijl en werkgerelateerde factoren het risico op werkloosheid en arbeidsongeschiktheid? Inzicht in deze risicofactoren geeft aangrijpingspunten voor interventies voor groepen gericht op duurzame inzetbaarheid. Een volgende stap is het bepalen van het individuele risico op werkloosheid en arbeidsongeschiktheid voor een bepaalde werknemer. Hiermee kan inzichtelijk gemaakt worden hoe groot het risico is dat een werknemer met bepaalde persoonskenmerken, gezondheid, leefstijl en werkgerelateerde kenmerken werkloos of arbeidsongeschikt wordt. Dit geeft handvatten voor individuele interventies voor de bevordering van werkbehoud.
Uit eerder AKC-onderzoek (o.a. Bibliotheek Arbeidsparticipatie en Chronische Ziekte) is gebleken dat er voor mensen met een chronische aandoening een veelheid aan factoren van invloed (kunnen) zijn op het vinden en behouden van werk [1]. Het huidige instrumentarium dat arbeidsdeskundigen gebruiken (zoals de Werkverkenner van UWV en de Scan Werkvermogen Werkzoekenden) richt zich vooral op het in kaart brengen van de persoonskenmerken als voorspellers voor werkhervatting [2]. Uitbreiding van dergelijk instrumentarium met relevante werkgerelateerde factoren is dan ook gewenst. De werkgerelateerde factoren kunnen worden ingedeeld in de 4 A’s die van invloed zijn op de kwaliteit van arbeid: arbeidsomstandigheden, arbeidsinhoud, arbeidsvoorwaarden en arbeidsverhoudingen.
Dit onderzoeksrapport geeft verdieping aan het bestaande instrumentarium door de focus op de wisselwerking tussen persoons- (zoals geslacht, leeftijd, opleiding, leefstijl en gezondheid) en werkgerelateerde factoren (de 4 A’s) te leggen en vernieuwt het instrumentarium door deze kennis te integreren in een praktisch instrument voor arbeidsdeskundigen. Hiermee kan de arbeidsdeskundige vervolgens op het niveau van de individuele werknemer nagaan welke van de factoren aanwezig zijn en wat de specifieke bijdrage is van de verschillende factoren in arbeidsuitval.
Doelstelling
Het doel van dit onderzoek is om inzicht te krijgen in welke persoons- en werkgerelateerde kenmerken werkloosheid en arbeidsongeschiktheid voorspellen en om deze informatie vervolgens te vertalen naar een bruikbaar instrument voor arbeidsdeskundigen. Hierbij richten we ons op het risico op werkloosheid en arbeidsongeschiktheid bij werkenden in het algemeen, alsmede bij werkenden met een van de volgende veel voorkomende chronische aandoeningen: hart- en vaatziekten, chronische obstructieve luchtwegaandoeningen, diabetes mellitus type 2, reumatoïde artritis, en depressie. Zie Bijlage 1 voor aanvullende informatie over de classificatie van deze aandoeningen.
Vraagstellingen
De centrale vragen uit het onderzoek luiden:
Welke sociaal-demografische, gezondheids- en leefstijlgerelateerde factoren en werkgerelateerde kenmerken voorspellen uitval uit werk door werkloosheid of arbeidsongeschiktheid bij werkenden in het algemeen en bij werkenden met een chronische aandoening?
Kan arbeidsuitval (werkloosheid en arbeidsongeschiktheid) op individueel niveau goed worden voorspeld aan de hand van informatie over persoonlijke en werkgerelateerde kenmerken?