Cahier 21 – Robotisering en de gevolgen voor arbeidsbelasting en het arbeidsdeskundig vak
4.4 Samenvatting gevolgen voor de arbeidsbelasting

De literatuur en vooral de casuïstiek leert in elk geval dat de effecten van robotvormen op de arbeidsbelasting divers en zelfs tegengesteld kunnen zijn. Toch zijn er wel tendensen aan te geven in de veranderingen in de arbeidsbelasting waarmee de arbeidsdeskundige rekening zou moeten houden.

Deze tendensen hebben we samengevat in tabel 4.6.

Tabel 4.6 Samenvatting in staalkaart – Mogelijke verschuivingen in werkeisen bij de invoering van fysieke en perceptief-cognitieve robotondersteuning op werkeisen (bron: casuïstiek en literatuur)

Werkeisen

Fysieke robotondersteuning

Voor zowel fysieke als perceptief-cognitieve robotondersteuning

Perceptief-cognitieve robotondersteuning

Fysieke werkeisen.

(Sterk afhankelijk van context)

  • Minder kracht.

  • Minder of meer repeterende bewegingen.

  • Minder energetische inspanning.

  • Minder trillingsbelasting.

  • Minder fijnmotorische taken.

  • Meer eenzijdige statische belasting.

  • Meer zitten.

  • Minder staan en lopen.

  • Meer beeldschermwerk.

  • Meer armgebruik.

  • Meer ongunstige onderarm/polsstanden.

  • Meer repeterende bewegingen.

Psychosociale werkeisen.

  • Minder mogelijkheid tot samenwerken.

  • Meer noodzaak tot goede samenwerking met collega en robot.

  • Meer in ploegendiensten werken.

  • Werkdruk neemt toe; systeem dicteert tempo.

  • Kans op verstoringen neemt toe/in andere gevallen minder onzekerheden.

  • Meer monotoon/kort-cyclisch werk (tenzij overgenomen door robot).

  • Minder tegenstrijdige eisen in het werk.

  • Minder creativiteit vereist.

  • Minder gevoel van autonomie.

  • Minder vereist vakmanschap.

  • Meer mogelijkheden om nieuwe dingen te leren.

  • Sociale omgang tijdens werk neemt af.

  • Ook verwachting dat taken die veel invoelingsvermogen of creativiteit vragen, blijven bestaan.

Nagenoeg onveranderd.

Perceptief-cognitieve werkeisen.

  • Hogere eisen aan visuele waarneming.

  • Hogere eisen aan auditieve waarneming (als er meer omgevingsgeluid is door robot).

  • Minder taken waarbij aandacht niet mag verslappen.

  • Hogere eisen aan leren nieuwe dingen.

  • Hogere eisen aan probleemoplossend vermogen.

  • Minder benodigde concentratie als (fysieke of perceptieve) precisietaken worden overgenomen.

  • Minder eisen aan visuele waarneming indien ondersteund door robot.

  • Minder cognitieve uitdaging in het werk.

  • Minder beroep op geheugen.

Fysische werkeisen.

Nagenoeg onveranderd.

  • Meer lawaai (eventueel gehoorbescherming nodig).

  • Meer warmtebelasting.

  • Minder kans op verwondingen (minder beschermingsmiddelen nodig).

Nagenoeg onveranderd.

Werkeisen die ontbreken in ALERT en de FML/CBBS, maar die wel van belang lijken bij werken met robots zijn:

  • meer digitale informatie kunnen interpreteren;

  • interpreteren en geven van schriftelijke informatie;

  • kunnen omgaan met computers, tablets of smartphones, oftewel hardware, software of applicaties/internet.

Accepteer de voorwaarden

Gebruik van dit werk is toegestaan conform licentie creative commons CC-BY-4.0. Deze gebruikslicentie vervalt zes maanden na het verschijnen van een nieuwe editie van het werk. Het auteursrecht op dit werk berust bij de Staat der Nederlanden, ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.


Download document Download document