Arbeidsdeskundig Kennis Centrum (AKC)
Hebben arbeidsdeskundigen een rol in het signaleren van discriminatie op de werkvloer? Zelf vinden ze van wel, blijkt uit het onderzoek ‘Discriminatie op de radar’, naar de positie van arbeidsdeskundigen in een inclusieve arbeidsmarkt. Uitkomst is dat arbeidsdeskundigen zeker van betekenis kunnen zijn, maar nu nog onvoldoende voorbereid zijn op deze taak.
Het stimuleren van een inclusieve arbeidsmarkt en het tegengaan van discriminatie van mensen met een migratieachtergrond zijn belangrijke thema’s. Uit het langlopende onderzoek Arbeidsmarkt in Kaart van het Sociaal en Cultureel Planbureau blijkt dat werkgevers vaak een blinde vlek hebben voor onbewuste vormen van discriminatie.
Negatieve gevolgen van discriminatie
In opdracht van AKC onderzocht het Verwey-Jonker Instituut in hoeverre arbeidsdeskundigen discriminatie als belemmerende factor zien voor het arbeidsvermogen van cliënten. Duidelijk is dat discriminatie negatieve gevolgen heeft. Naast de individuele gevolgen, kan discriminatie leiden tot sociale uitsluiting, minder participatie in de maatschappij en verspilling van het arbeidspotentieel. Deze gevolgen brengen mogelijk extra kosten met zich mee voor de samenleving. Bijvoorbeeld omdat mensen geen baan kunnen vinden en een uitkering ontvangen.
Signaleren en ondersteunen
De onderzoekers keken ook naar wat arbeidsdeskundigen doen en kunnen doen als cliënten aangeven discriminatie te ervaren. De deelnemende arbeidsdeskundigen gaven aan dat signalering van en ondersteuning bij ervaringen van discriminatie taken zijn van de arbeidsdeskundige. Toch is dit niet altijd eenvoudig, bijvoorbeeld omdat het cliëntencontact maar kort is. Ook vinden arbeidsdeskundigen dat ze over te weinig instrumenten en kennis beschikken om deze taak goed in te vullen.
Blinde vlek bij arbeidsdeskundigen
Niet alleen bij werkgevers is sprake van een blinde vlek voor onbewuste vormen van discriminatie. Ook arbeidsdeskundigen zijn zich niet altijd bewust van hun eigen referentiekader, stereotypen en vooroordelen. Bagatellisering van de problemen, denken in ‘wij’ en ‘zij’, aannames in culturele verschillen en victim blaming liggen op de loer. Bewustwording hiervan is belangrijk voor de rol van arbeidsdeskundigen bij discriminatie op de arbeidsmarkt.
Vastleggen en faciliteren
De onderzoekers adviseren de beroepsgroep aan om te bepalen en vast te leggen wat de rol van de arbeidsdeskundigen is bij het signaleren, ondersteunen en melden bij ervaringen van discriminatie. Op basis daarvan kunnen arbeidsdeskundigen gefaciliteerd worden om deze rol goed in te vullen. Bijvoorbeeld door aandacht voor het onderwerp in de opleiding, bijscholingen en trainingen.
Aan de slag
Marianne Holleman, directeur van AKC, ondersteunt de oproep van de onderzoekers volledig. ‘We streven met elkaar een inclusieve arbeidsmarkt na, met plek voor een steeds diversere beroepsbevolking. Arbeidsmarktdiscriminatie op de radar van arbeidsdeskundigen kan bijdragen aan toename van duurzame arbeidsparticipatie van mensen met een migratieachtergrond. Ik roep de NVvA, de AD-opleiders en de arbeidsdeskundigen dan ook op om zich te verdiepen in de rol en het handelingsperspectief bij arbeidsmarktdiscriminatie en met de aanbevelingen uit dit onderzoek aan de slag te gaan.’
Lees het volledige onderzoeksverslag in AKC Cahier 30: Discriminatie op de radar of download de factsheet waarin de belangrijkste onderzoeksresultaten zijn opgenomenof. Wil je weten wat je concreet tegen dicriminatie kunt doen: dowload dan het stappenplan aan de slag met discriminatie voor arbeidsdeskundigen.