Kansen en risico’s van AI

Risiconiveau AI in arbeidsdeskundig vak

De Autoriteit Persoonsgegevens zet zich in om verschillende AI-toepassingen te voorzien van een risiconiveau: van een minimaal risico tot een onacceptabel risico. ‘In de workshop zijn we aan de slag gegaan met verschillende toepassingsmogelijkheden van AI in het arbeidsdeskundig werk’, vertelt AKC-directeur Marianne Holleman. ‘Denk aan een arbeidsdeskundig verslag samenvatten, arbeidsongeschiktheid beoordelen, adviezen uitwerken en mogelijkheden verkennen voor een werknemer met een functiebeperking. We kwamen samen tot de conclusie dat gebruik van AI in het arbeidsdeskundig werk vaak een hoog risico heeft.’

Extra maatregelen noodzakelijk

Dat hoge risico heeft onder meer te maken met de consequenties van de uitkomsten van het arbeidsdeskundig werk voor de sociale, mentale en financiële positie van individuele werknemers. Het kan ook breder doorwerken, bijvoorbeeld naar de werkgever of de beroepsgroep. ‘Hierbij speelt ook transparantie en uitlegbaarheid van de wijze waarop je tot een beslissing bent gekomen een rol’, gaat Marianne verder. ‘Het is onbekend wat een systeem doet met aangeleverde informatie. Belangrijk aandachtspunt is ook dat persoonsgegevens niet in een AI-systeem ingevoerd mogen worden. Tegelijk zien we ook de positieve kanten van AI. Denk aan een brede basis aan kennis en informatie, meer uniformiteit in adviezen en meer tijd voor persoonlijke aandacht door tijdsbesparing. Hoog risico wil dus niet zeggen dat toepassing niet mogelijk is. Wel dat het extra maatregelen noodzakelijk maakt.’

Verantwoord gebruik van AI

Het is noodzakelijk om AI-systemen verantwoord en veilig te gebruiken. Wat betekent dat? Gebruik de volgende vragen om te bepalen of het verantwoord is om AI te gebruiken:

• Wat wil je bereiken? Is het model dat je wil gebruiken geoptimaliseerd voor dat doel?
• Wie is de beoogde gebruiker en wie zijn de ontvangers van het resultaat?
• Zijn het systeem en het resultaat alleen voor jou of gaan meerdere professionals binnen het team/de organisatie het gebruiken?
• Hoe sluit het model aan bij afspraken, beleid, geldende principes/moraliteit, rechtsbeginselen?
• Is er een alternatief met minder (privacy)risico’s?

Experimenteren kan

Experimenteren met AI kan, zolang het op een veilige manier gebeurt. ‘Dus in laag-risico toepassingen, in lijn met de beroeps- en gedragscode en zodanig dat je samen kunt leren hoe ermee om te gaan.’ Belangrijk blijft om uitkomsten altijd met kritische en professionele blik te toetsen aan de realiteit en je eigen inzicht. Gebruik AI vooral ter verrijking van je eigen kennis. Marianne: ‘Blijf dat ook doen als je al meerdere keren goede resultaten uit een AI-systeem hebt gekregen. Bewust gedrag en voldoende kennis van het vak blijven noodzakelijk bij gebruik van AI.’

Meer weten? Eerder testten we ChatGPT als hulpmiddel voor arbeidsdeskundigen (Lees meer). Als je met ChatGPT aan de slag gaat, is ons advies om in ieder geval de betaalde versie te gebruiken. Die versie geeft betrouwbaardere resultaten en werkt met bronvermelding.