Arbeidsdeskundig Kennis Centrum (AKC)
In Nederland is het recht op privacy vastgelegd in de artikelen 10 tot en met 13 van de Nederlandse Grondwet. Een onderdeel van privacy, de verwerking van persoonsgegevens, wordt sinds 1 september 2001 nader geregeld in de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp).
Als werknemers ziek worden, wisselen diverse partijen gegevens over hen uit. De belangrijkste betrokken partijen zijn de zieke werknemer zelf, de werkgever, de arbodienst, bedrijfsarts, arbeidsdeskundige, het re-integratiebedrijf, UWV en verzuimverzekeraar. Er zijn veel wetten, richtlijnen en gedragscodes in omloop over geheimhouding en verwerking van persoonsgegevens. Er is ook veel over dit onderwerp geschreven. De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) speelt daarin een belangrijke rol.
Voor werkgevers is het van belang dat zieke werknemers zo snel mogelijk weer aan het werk gaan. Daarvoor moeten werkgevers informatie over hen inwinnen. Bijvoorbeeld om te beoordelen of ze hun loon moeten doorbetalen. De werkgever kan de arbodienst of bedrijfsarts inschakelen om een oordeel te geven over de mogelijkheden en beperkingen van de werknemer. De werkgever kan dan samen met de werknemer bekijken wat voor werkzaamheden de werknemer (nog) wel kan doen.
Zieke werknemers hebben recht op privacy. Het is daarom wettelijk niet toegestaan voor werkgevers om te informeren naar de aard en oorzaak van de ziekte van hun werknemers. Alleen de arbodienst of bedrijfsarts mag deze medische gegevens verwerken. De werknemer is mede verantwoordelijk voor zijn eigen herstel en voor een optimale terugkeer naar werk. Het is in het belang van de werknemer om zijn werkgever bij de ziekmelding duidelijk te maken dat hij door ongeschiktheid ten gevolge van ziekte niet in staat is om de bedongen arbeid te verrichten. [1] [2] [3] Van de werknemer wordt verwacht dat hij zo mogelijk zelf aan de werkgever meldt welke taken of werkzaamheden hij nog denkt te kunnen verrichten en hoe lang hij niet (gedeeltelijk) in staat zal zijn de bedongen arbeid te verrichten. Daarbij hoeft hij niet in te gaan op zijn eventuele functionele of lichamelijke beperkingen.
Werkgevers mogen aan zieke werknemers gegevens vragen die noodzakelijk zijn om te kunnen beoordelen hoe het verder moet met hun werkzaamheden. Bijvoorbeeld wanneer een werknemer weer verwacht op het werk te zijn en of er nog lopende afspraken zijn waarmee iets moet gebeuren.
Ook arbeidsdeskundigen gaan in hun dagelijkse werk voortdurend om met persoonsgegevens in het kader van verzuim, re-integratie, WIA beoordeling etc. Over de vraag welke persoonsgegevens nu precies “noodzakelijk” zijn om te verwerken, bestaat weinig eenduidigheid. De beroepsgroep heeft daarvoor een 'Handleiding Omgang met Persoonsgegevens door Arbeidsdeskundigen' laten maken (versie 2018; eerste versie verscheen in 2014).
Op 21 april 2016 publiceerde de Autoriteit Persoonsgegevens de 'Beleidsregels voor de verwerking van persoonsgegevens over de gezondheid van zieke werknemers', kortgezegd 'De Beleidsregels AP'. De normen in deze beleidsregels zijn het uitgangspunt voor de AP bij het toepassen van handhavende maatregelen. De AP publiceerde deze regels naar aanleiding van een onderzoek bij Abrona, waarbij ook de arbeidsdeskundige een rol speelde.
Op 27 juli 2018 publiceerde het Ministerie van SZW in samenwerking met de AP een Gezamenlijke uitleg beleidsregels, een toelichting op de Beleidsregels AP.
De maatschappelijke kijk op arbeid en ziekte is de laatste tijd veranderd. Het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) vindt nu dat op de werknemer, vanuit goed werkgeverschap, ook een verantwoordelijkheid rust voor herstel na ziekte en een optimale terugkeer naar werk. Het ministerie heeft daarom een tekstvoorstel gedaan aan de AP om de beleidsregels op dit punt aan te passen.
[1] In verreweg de meeste gevallen is dit al de gangbare praktijk. Vanuit goed werknemerschap (art. 7:611 BW) hoort de werknemer vanaf de eerste ziekmelding mee te werken aan zijn herstel en de terugkeer naar werk. De werkgever betaalt immers ook het loon van de werknemer door (art. 7:629 BW) en de werknemer is onder meer verplicht passende arbeid te verrichten waartoe de werkgever hem in de gelegenheid stelt (art. 7:660a BW).)
[2] Art 610 BW – lid 1. De arbeidsovereenkomst is de overeenkomst, waarbij de ene partij, de werknemer, zich verbindt in dienst van de andere partij, de werkgever, tegen loon gedurende zekere tijd arbeid te verrichten.
[3] Art 629 BW- lid 1.
Diverse beroepsgroepen hebben handleidingen opgesteld voor de omgang met privacy en medische gegevens:
NVvA en SRA, FAQ over de Algemene Verordening Persoonsbescherming
NVvA en SRA, Handleiding Omgaan met Persoonsgegevens door Arbeidsdeskundigen, 2018
Nieuwe versie van de Handleiding, uitgebreid met aanvullingen op het gebied van de AVG en een overzicht van de meest gestelde vragen met bijhorende antwoorden. Een mooie aanvulling met praktische adviezen, schema’s en documenten.
De Handleiding geeft een praktische uitwerking aan bestaande wet- en regelgeving op het gebied van privacy als het gaat om uitwisseling van gegevens ten behoeve van de verzuimbegeleiding en re-integratie. Een dergelijke handleiding is een onmisbaar instrument voor arbeidsdeskundigen in de complexe relaties met werkgevers, arbodiensten/bedrijfsartsen, re-integratiebedrijven en last but not least de verzuimende werknemer wiens belangen goed moeten worden behartigd en wiens privacy moet worden gerespecteerd. De handleiding biedt daarvoor de waarborgen.
Oval en de Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde: Leidraad omgang met medische gevens (NVAB)
Oval en het Verbond van Verzekeraars: handleiding Privacy verzuimverzekeringen.
Autoriteit Persoonsgegevens: de 'Beleidsregels AP zieke werknemer', 21 april 2016.
Autoriteit Persoonsgegevens: tienstappenplan ter voorbereiding op de nieuwe Algemene verordening gegevensbescherming (AVG). De AVG vervangt per 25 mei 2018 de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp).
Onderzoek bij Abrona door AP:
AP controleert maatregelen Abrona na dwangsom over zieke werknemers: Dwangsombesluit Abrona, 6 oktober 2016
Kamerbrief van minister Asscher reactie Abrona rapport Autoriteit Persoonsgegevens, 6 juni 2016
'Definitieve Bevindingen Abrona Onderzoek naar de verwerking van gegevens over de gezondheid van werknemers van Abrona', Autoriteit Persoonsgegevens, 3 maart 2016
Uitspraak van de Voorzieningenrechter op 15-12-2016:
Het vermelden van ziekte- of aanwezigheidspercentage door de werkgever in verband met arbeidsinschakeling bij ziekmelding van de werknemer is in strijd met artikel 16 van de Wet op de bescherming persoonsgegevens indien er geen bedrijfsarts aan te pas is gekomen.
Arbowetgeving: Arbowet, Arbobesluit en Arboregeling
Wet beperking ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid vangnetters
Ziektewet, geldend vanaf 01-02-2017
Regeling SUWI, geldend van 10-09-2016-nu: Regels op grond van de Wet structuur uitvoeringsorganisatie werk en inkomen en de Invoeringswet Wet structuur uitvoeringsorganisatie werk en inkomen
De NVvA neemt samen met diverse belangengroepen zoals VNO-NCW, MKB, Verbond van Verzekeraars, FNV, UWV, OVAL en NVAB deel aan een werkgroep Privacy van Min SZW. De werkgroep is in afwachting van de reactie van SZW op de aanpassing van de beleidsregels AP (pagina 19: de ziekmelding).
Bovendien stelt de werkgroep een gezamenlijk document op, waarin wordt toegelicht wat een werkgever wel mag vragen bij de ziekmelding; de situatie voordat de werknemer bij de bedrijfsarts is geweest.
In het document zal ook een tekst komen over “het ziektepercentage”. De Voorzieningerechter heeft geoordeeld dat dit een beschermd gezondheidsgegeven is en dat de werkgever dit niet mag registreren. Hierover bestaat onduidelijkheid: gaat het hier om: het aanwezigheidspercentage, arbeidsongeschiktheidspercentage, loonwaarde of urenbeperking? Volgens AP is het vaststellen van het ziektepercentage voorbehouden aan de bedrijfsarts. De tuchtrechter heeft echter uitspraken gedaan, dat de bedrijfsarts zijn boekje te buiten gaat als hij de loonwaarde gaat bepalen.
Word vandaag nog lid van de Nederlandse Vereniging van Arbeidsdeskundigen (NVvA).
Maak in een paar stappen je account aan.
LID WORDEN