We besluiten elke paragraaf met een overzicht van beschikbare strategieën of good practices die professionals binnen de sector tot hun beschikking hebben voor de omgang met culturele diversiteit.

Omgaan met barrières in de communicatie Wat de competentie ‘omgaan met barrières in de communicatie’ betreft, zijn er vanuit de literatuur en de gesprekken met experts voor de sector jeugdhulpverlening geen specifieke accenten naar voren gekomen. Verstraten e.a. (2006) wijzen op het belang van het erkennen van de technische, inhoudelijke, kant van communicatie en de relationele gevoelskant.

Uit de literatuur en de expertinterviews over cultureel competente gezondheidszorg komt naar voren dat belangrijke oorzaken van knelpunten in de dienstverlening aan migranten enerzijds liggen op het vlak van communicatieproblemen door een taalbarrière en anderzijds door culturele verschillen in ziektegedrag en ziektebeleving (onder andere Duijsters e.a., 2005; Seeleman, 2008; Pacemaker in Global Health

Omgaan met barrières in de communicatie Wat de competentie ‘omgaan met barrières in de communicatie’ betreft, zijn er vanuit de literatuur en de gesprekken met experts voor de sector re-integratie weinig specifieke accenten naar voren gekomen. In de literatuur en in de expertinterviews wordt gewezen op het belang van het vergroten van vaardigheden op het gebied van interculturele communicatie.

Organiseren eigen werk: effectief het eigen werk organiseren door het formuleren van doelstellingen en het plannen van activiteiten; beschikbare tijd en energie richten op de hoofdzaken en actuele problemen. Mondelinge en schriftelijke communicatie: ideeën en meningen aan anderen duidelijk maken, gebruikmakend van duidelijke taal, gebaren en non-verbale communicatie.

Daarnaast moet de toegankelijkheid van kennis worden verbeterd door beschikbare kennis via internet te verspreiden, zodat niet steeds opnieuw het wiel hoeft te worden uitgevonden. Tot slot, de arbeidsdeskundigen die aan het groepsgesprek of de expertmeeting hebben deelgenomen, geven aan dat in de organisaties waar zij werkzaam zijn vrijwel geen allochtone arbeidsdeskundigen werken.

Wanneer we deze aanpassingen nader analyseren, blijken ze voor een deel de vaardigheden te bevatten die we ook zijn tegengekomen in de basiscompetenties ‘referentiekader in kaart brengen’, ‘omgaan met barrières in de communicatie’, ‘opbouwen van een interculturele vertrouwensrelatie’ en ‘intercultureel samenwerken’.

Een voorbeeld daarvan is een migrant die in het land van herkomst les gaf op een middelbare school en in Nederland schoonmaakwerk heeft.

Hierbij gaat het met name om de kerncompetenties mondelinge en schriftelijke communicatie (raakvlakken met ‘omgaan met barrières in de communicatie’), probleemanalyse (raakvlakken met ‘referentiekader in beeld brengen’) en samenwerken (raakvlakken met ‘intercultureel samenwerken’) en de algemene competentie klantgericht handelen.

Hierbij baseren we ons op de beschikbare, werkbare methoden die we in andere sectoren zijn tegengekomen, de bruikbaarheid van deze methoden in de arbeidsdeskundige praktijk en de behoeften van arbeidsdeskundigen aan methoden voor cultureel competente dienstverlening.