Gewoon meedoen LVB vraagt om complexiteit in professionele inzet

Professionele inzet in de sociale basis

Het afgelopen jaar werd er intensief onderzoek gedaan naar de vraag hoe professionele inzet in de sociale basis vorm kan krijgen voor mensen met een LVB. Onderzoekers spraken met vrijwilligers, bewoners met een LVB en professionals in en rondom vier Amsterdamse Huizen van de Wijk. Allemaal onderschreven zij het ideaal van meedoen. Maar er blijkt een wereld te zijn waarin professionals en vrijwilligers zich subtiel inspannen om dit meedoen te realiseren en te laten verlopen.

Stigmatisering voorkomen

Een van de grootste uitdagingen is hoe stigmatisering van iemand met een LVB voorkomen kan worden, zonder de specifieke ondersteuningsbehoeften uit het oog te verliezen. Professionals en vrijwilligers in de sociale basis zijn terughoudend in het benoemen van het label LVB. Zij willen stigmatisering voorkomen. Niemand wil immers gereduceerd worden tot een label en elke persoon is uniek.

Belang van specifieke deskundigheid

Professionals en vrijwilligers geven echter aan dat er wel degelijk patronen te herkennen zijn in de behoeften en vragen van mensen met een LVB. Er zijn drempels waar deze groep vaker tegenaan loopt dan andere bewoners. Professionals kunnen deze drempels wegnemen door hun professionele kapitaal in te zetten. Een mix van generieke deskundigheid en specifieke deskundigheid is hierbij cruciaal.

Generieke deskundigheid zorgt ervoor dat professionals toegerust zijn om met allerlei typen bewoners om te gaan. Specifieke deskundigheid in de kenmerken en ondersteuningsbehoeften van mensen met een LVB is echter minstens zo belangrijk. Deze specifieke deskundigheid is cruciaal om mensen met een LVB erbij te halen en te houden.

Doelgroepsensitieve aanpak

In Amsterdam is er geen sprake van doelgroepenbeleid voor personen met een licht verstandelijke beperking (LVB). Het beleid is gericht op het inclusief maken van bijzondere doelgroepen in het generieke aanbod, maar dit vereist achter de schermen een complexe professionele inzet van professionals en vrijwilligers. Zij vermijden het openlijk benoemen van een LVB, maar streven naar een setting die voor deze doelgroep verwelkomend en toegankelijk is en blijft. Dit vergt een bewuste aanpak en een goed samenspel tussen professionals en vrijwilligers. Er zijn echter vijf ontwikkelingen die het professioneel kapitaal in de sociale basis onder druk zetten.

Werkdruk en schaarste

Professionals die werken met mensen met een LVB ervaren een hoge werkdruk en hebben vaak te maken met schaarste. Hierdoor hebben zij onvoldoende tijd om de extra inzet te plegen die eigenlijk nodig is voor deze doelgroep. Daarnaast ontbreekt het vaak aan specifieke deskundigheid in de sociale basis of bij andere organisaties. Het is een uitdaging om taken van professionals over te dragen aan vrijwilligers en om samenwerking tussen generieke en specialistische professionals op te bouwen. Hiervoor is tijd nodig om vertrouwensrelaties op te bouwen en beleid dat samenwerking prioriteert. Het beleidsideaal om niet te verbijzonderen kan echter ook leiden tot onvoldoende communicatie tussen verschillende spelers in en rondom de sociale basis over de doelgroep, wat niet bijdraagt aan publieke zichtbaarheid.

Spanningen

De verschuiving van taken van professionals naar vrijwilligers in de sociale basis brengt een flinke uitdaging met zich mee. Het vergt deskundigheid die niet altijd van vrijwilligers verwacht kan worden, wat vraagt om begeleiding door een professional. Helaas hebben professionals vaak niet voldoende tijd om deze extra inzet te plegen. Het is belangrijk om deze spanningen te onderkennen en te agenderen om het belang van voldoende menskracht en specifieke deskundigheid in de ondersteuning van personen met een LVB zichtbaar te maken. Anders zou gewoon meedoen nog veel minder gewoon worden.

Meer informatie?

Lees het volledige artikel van Door Saskia Welschen, Marc Hoijtink, Pamela Lucas, Rosanne van Kommer op socialevraagstukken.nl.