Alles voor de arbeidsdeskundige
Het UWV heeft fouten erkend bij de beoordeling van Wajong-uitkeringsaanvragen, schrijft NOS. Hierdoor kan het zijn dat kwetsbare jongeren ten onrechte wel of juist geen uitkering hebben gekregen.
Dit werd gemeld door EenVandaag en het AD, gebaseerd op een evaluatie van het UWV over Wajong-beoordelingen en gesprekken met huidige en voormalige medewerkers. Eerder kwamen ook problemen bij de WIA-uitkering aan het licht.
Veelvoorkomende fouten bij beoordelingen
Uit een eerder rapport van het UWV blijkt dat de situatie zorgwekkend is. Een medewerker beschreef de bevindingen van de interne controle-afdeling als ‘kommer en kwel’.
Tijdens een steekproef met 110 dossiers uit de eerste helft van 2024 bleek dat slechts in 58 procent van de gevallen een juiste beslissing was genomen. In 10 procent van de dossiers was er sprake van een duidelijke fout, terwijl bij de rest twijfel bestond over de juistheid van de beslissing.
‘Met zulke percentages zouden alle alarmbellen moeten afgaan,’ zegt een medewerker. Dit betekent dat jongeren met een ziekte of handicap mogelijk onterecht een uitkering mislopen, een verkeerde uitkering krijgen of een foutieve hoogte van de uitkering hebben.
Druk op kwaliteit door minder controles
Het UWV bevestigt dat er fouten zijn gemaakt bij de beoordeling van Wajong-uitkeringen. De organisatie zegt dat de focus op het terugdringen van wachttijden ten koste kan gaan van de kwaliteit van beoordelingen. ‘Door de druk om achterstanden bij sociaal-medische beoordelingen weg te werken, hebben we minder controles uitgevoerd,’ aldus het UWV.
Een Wajong-aanvraag bestaat uit twee delen: de medische beoordeling die bepaalt of iemand in aanmerking komt en de arbeidsdeskundige beoordeling die de hoogte van de uitkering vaststelt. Het UWV kan niet met zekerheid zeggen of er fouten zijn gemaakt in de medische beoordeling, waardoor mensen onterecht een uitkering kregen of niet.
Fouten in de hoogte van de uitkering zijn volgens het UWV minder waarschijnlijk, omdat de berekening relatief eenvoudig is. Een Wajong-uitkering is meestal 75 procent van het laatstverdiende inkomen. Voor de meeste aanvragers geldt het minimuminkomen als uitgangspunt, omdat zij vaak geen werkverleden hebben.
Langdurige problemen
Al in 2017 wezen interne controleurs op structurele problemen rond de Wajong. Deze rapporten kwamen aan het licht toen Trouw in 2019 informatie opvroeg via de Wet open overheid.
Interne bronnen bevestigen aan het AD dat het UWV al langer bekend is met bredere problemen, niet alleen rond de WIA maar ook bij de WW (werkloosheidsuitkering) en de Ziektewet. EenVandaag meldt dat volgens Van Hijum deze problemen niet dezelfde omvang hebben als bij de WIA, maar een oud-medewerker van het UWV betwijfelt dit.
Eenvoudiger regels nodig
Afgelopen zomer stelde het UWV nog dat de regels rond de Wajong te complex zijn en vereenvoudigd moeten worden. Sommige mensen houden daardoor te weinig geld over om van te leven.
‘Mensen vinden het spannend en lastig omdat dit kan leiden tot terugvorderingen,’ verklaarde UWV-bestuurslid Nathalie van Berkel destijds. ‘Hierdoor blijven mensen soms stilzitten. De regels werken daardoor vaak averechts.