Henk van Ringen: Zorg voor verzuim
Henk van Ringen is vanaf 1992 arbeidsdeskundige, sinds eind jaren ’90 is hij betrokken bij de NVvA. Henk vertelt over de thema’s ‘verzuim’ en ‘poortwachter’.
Wanneer is het terugdringen van verzuim een maatschappelijke kwestie geworden?
In 1990 deed CDA-premier Ruud Lubbers zijn beroemde uitspraak 'Nederland is ziek' en toen werd het een meer maatschappelijke kwestie. In de loop van 1990 kwamen er diverse wetsvoorstellen en wetswijzigingen die de verantwoordelijkheid voor verzuim steeds meer bij de werkgever en de werknemer hebben gelegd. In die periode ontstonden de arbo diensten.
Verzekeringsmaatschappijen boden polissen aan om het verzuim voor werkgevers te verzekeren. Echter door onbekendheid met de materie en ook niet betrouwbare cijfers over verzuim werden er te goedkope polissen aangeboden, ook vanwege concurrentie, en daar door leden verzekeringsmaatschappij grote verliezen op polissen, omdat de verzuimuitkeringen hoger waren dan de betaalde premies. Het verzuim was namelijk veel hoger dan verwacht. Dan kun je de premies verhogen of proberen het verzuim bij de verzekerde werkgevers te verlagen. Die laatste optie is het voordeligst voor iedereen.
Er kwam dan ook nieuwe invulling komen aan ‘ziek zijn’, want dat je ziek bent, wil niet altijd zeggen dat je ook arbeidsongeschikt bent. Ondanks beperkingen kan je altijd kijken of je nog delen van je eigen werk kunt doen of ander werk binnen het bedrijf.
Ook werden er verzekeraars acties ingezet om het behandelproces te versnellen en wachtlijsten te omzeilen. Iemand die lang moet wachten op behandeling kost door verzuim veel geld voor de werkgever en de verzekeraar.
En hoe staat het er momenteel voor?
In de crisis waren mensen bang om hun werk te verliezen. Het verzuim was laag en mensen werken (soms koste wat het kost) door. Nu de economie aantrekt zie je dat de druk op mensen verder toeneemt en dat is te merken in een stijging van het verzuim. Het lijkt wel of mensen zich weer ziek durven te melden. Daarbij is de pensioenleeftijd verhoogd en zijn de mogelijkheden van flexibele pensionering verdwenen. Met name in de fysiek en psychisch zware beroepen houden mensen dat niet meer vol. Hierdoor neemt onder die groep het verzuim toe.
Ik denk dat dit te voorkomen is door het uitspreken van verwachtingen. Dit geldt voor zowel werkgevers als voor werknemers. Bespreek ook wat er gaat gebeuren als de verwachtingen niet gehaald kunnen worden. Zo voorkom je een traject van bemiddeling plus alle tijd en kosten die hierbij horen.
Hoe kunnen mensen eenvoudig hun verzuim zelf terugdringen?
Door het gesprek met werkgever aan te gaan. Ga samen rond de tafel en bespreek waar je problemen ervaart en bespreek wat mogelijkheden zijn binnen of buiten het bedrijf. Ga samen na wat je werk inhoudt en waar de belasting ligt. Wellicht is het mogelijk om die belasting te veranderen. Ga eens praten met de arbodienst, een arbeidsdeskundige of vul de werkscan in.
Wanneer in het proces doet de arbeidsdeskundige zijn/haar intreden?
Het mooiste zou zijn als de arbeidsdeskundige helemaal niet nodig is. Maar als we nodig zijn, komen meestal pas na een aantal maanden verzuim in beeld. De bedrijfsarts weet al vaak een heleboel en wij zoeken uit waar de oorzaak van de problemen ligt. Vervolgens brengen we in kaart welke belastingen in het werk kunnen worden voorkomen en kijken we waar de belasting in het werk de belastbaarheid van de werknemer overschrijdt. Als we dat in beeld hebben in combinatie met de competenties van de werknemer gaan we op zoek naar mogelijkheden binnen de belastbaarheid van de werknemer.
Wat kan je zeggen tegen werkgevers om dit proces te bespoedigen?
Hoe sneller er een oplossing is, hoe sneller iemand weer zijn werk op kan pakken. Dan loop je minder risico als werkgever.
Als werkgever heb je de loonkosten verzekerd maar niet de toegevoegde waarde van de werknemer. Bijvoorbeeld als een werknemer een salaris heeft van € 100 per dag komen er nog werkgeverslasten bij en daarbij moet de werkgever ook nog verdienen. Zo verliest de werkgever €150 per dag door het arbeidsongeschikt zijn van de werknemer.
Als iemand ziek is, krijgt de werkgever €100 uitgekeerd, maar heeft de werkgever dus €50 per dag verlies. De werkgever heeft er dus veel belang bij om iemand zo snel mogelijk weer, duurzaam, aan het werk te krijgen.
En dan wat kan je ons vertellen over de Wet Verbetering Poortwachter?
In deze wet staat dat werkgevers en werknemers zich beide moeten inspannen om re-integratie te bevorderen. Dat kan in het eigen werk of ander werk zijn en daar zijn ook wettelijke termijnen aan verbonden.
Wat kan je mensen die ziek zijn meegeven?
Probeer zo veel mogelijk contact te onderhouden met de werkgever en werk mee in het hele proces. Als je ergens mogelijkheden ziet, bespreek dat zelf met je werkgever. Ga, als je ziek bent, zo snel mogelijk met je werkgever rond de tafel en wacht niet af.
Meer weten over arbeidsongeschiktheid, verzuim of de gevolgen hiervan? Aarzel niet en neem contact met ons op.
